یکی از حوزه‌های 10 گانه دانش در استاندارد PMBOK که در استاندارد مدیریت پروژه، ISO21500، از آنها به عنوان گروه‌های موضوعی یاد می‌شود، حوزه یکپارچگی (Integration) است. طبق بند 4-2-3-2 استاندارد ISO21500، گروه موضوعی یکپارچگی فرآیندهای مورد نیاز برای شناسایی، تعریف، ترکیب، اتحاد، هماهنگی، کنترل و ختم فعالیت‌ها و فرآیندهای مختلف مربوط به پروژه را شامل می‌گردد. همان طور که در بند 3-10 استاندارد ISO21500 عنوان شده، مدیریت پروژه شامل یکپارچه‌سازی مراحل مختلف دوره عمر پروژه می‌شود.

جدول 1، فرآیندهای گروه موضوعی یکپارچگی را در ارجاع متقابل به گروه‌های فرآيندی نشان می‌دهد.

جدول 1 - فرآيندهای گروه موضوعی یکپارچگی در ارجاع متقابل به گروه‌های فرآيندی

در استاندارد مدیریت پروژه، ISO21500، در مجموع 11 بار از واژه یکپارچگی استفاده شده است؛ از جمله در بندهای زیر:

4-3-2 تدوین منشور پروژه:

منظور از فرآیند تدوین منشور پروژه در استاندارد ISO21500 عبارت است از:

-     

تصویب رسمی یک پروژه یا یک مرحله جدید از پروژه؛

-     

شناسایی مدیر پروژه و مسئولیت‌ها و اختیارات مختص مدیر پروژه؛

-     

مستند سازی نیازهای کسب‌و‌کار، اهداف پروژه، اقلام تحویلی مورد انتظار و جنبه‌های اقتصادی پروژه.

فرآیند تدوین منشور پروژه فصل مشترک گروه موضوعی یکپارچگی و گروه فرآيندی آغازین است. بر اساس استاندارد ISO21500، منشور پروژه (project charter) پروژه را به اهداف استراتژیک سازمان پیوند می‌دهد و باید کلیه شرایط مرجع، تعهدات، مفروضات و محدودیت‌های ویژه مرتبط با آن را شناسایی کند.

4-3-3 تدوین برنامه‌های پروژه:

منظور از فرآیند تدوین برنامه‌های پروژه در استاندارد ISO21500 مستند سازی موارد زیر است:

-     

 چرا تعهد اجرای پروژه پذیرفته می‌شود؛

-     

- چه چیزی تامین خواهد شد و توسط چه کسی؛

-     

- چگونه تامین خواهد شد؛

-     

- چه مقدار هزینه خواهد داشت؛

-     

-اجرا، کنترل و پایان پروژه چگونه خواهد بود.

برنامه‌های پروژه معمولا شامل برنامه پروژه و برنامه مدیریت پروژه می‌شود. بر اساس استاندارد ISO21500، برنامه‌های پروژه باید بازتاب یکپارچگی گستره، زمان، هزینه و سایر موضوعات باشند.

برنامه پروژه شامل خطوط مبنا، برای اجرای پروژه است. بر اساس استاندارد ISO21500، تمام بخش‌های برنامه پروژه باید سازگار و کاملا یکپارچه باشند. برنامه پروژه باید شامل خروجی تمام فرآیندهای برنامه‌ریزی پروژه و اقدامات لازم برای تعریف، ادغام و هماهنگی تمام اقدامات مقتضی برای اجرا، کنترل و بستن پروژه باشد. همچنین، محتوای آن بسته به حوزه کاربرد و پیچیدگی پروژه می‌تواند متفاوت تعریف شود.

بر حسب اختیار سازمان مجری، با هماهنگی ذی‌نفعان ذی‌صلاح پروژه، برنامه پروژه ممکن است یا سندی مفصل یا سندی مختصر همراه با ارجاعاتی به هر یک از برنامه‌های جانبی متناسب، مانند برنامه گستره و زمان‌بندی باشد. بر اساس استاندارد ISO21500، اگر از یک برنامه پروژه مختصر استفاده شود، این برنامه باید چگونگی یکپارچه‌سازی و هماهنگی مدیریت برنامه‌های جانبی مجزا را تشریح کند.

4-3-4 کار مستقیم پروژه:

منظور از فرآیند کار مستقیم پروژه در استاندارد ISO21500 عبارت است از مدیریت اجرای کار، آن گونه که در برنامه‌های پروژه تعریف شده است، در راستای فراهم نمودن اقلام تحویلی و مورد تایید پروژه. کار مستقیم پروژه، رابط مدیریتی است بین حامی پروژه، مدیر پروژه، تیم مدیریت پروژه و تیم پروژه، که کار انجام شده توسط تیم پروژه را با کار بعدی پروژه یا اقلام تحویلی نهایی پروژه یکپارچه می‌کند.

همان طور که در استاندارد ISO21500 آمده، اقلام تحویلی نتیجه فرآیندهای یکپارچه اجرا شده مطابق تعاریف آنها در برنامه‌های پروژه هستند.

4-3-5 کنترل کار پروژه:

منظور از فرآیند کنترل کار پروژه در استاندارد ISO21500 عبارت است از تکمیل فعالیت‌های پروژه به شیوه‌ای یکپارچه و با توجه به برنامه‌های پروژه.

بر اساس استاندارد ISO21500، فرآیند کنترل کار پروژه باید در طول پروژه اجرا شود و شامل اندازه‌گیری عملکرد، ارزیابی سنجه‌ها و روندهایی است که ممکن است بر بهبود فرآیند تاثیر بگذارند و منجر به تغییرات فرآیند در راستای بهبود عملکرد شوند. به‌کارگیری پیوسته این فرآیند، توصیفی جاری و دقیق از عملکرد پروژه برای ذی‌نفعان پروژه، اعم از حامی پروژه، مدیر پروژه، تیم مدیریت پروژه و تیم پروژه، فراهم می‌کند.

4-3-6 کنترل تغییرات:

منظور از فرآیند کنترل تغییرات عبارت است از کنترل تغییرات در پروژه و اقلام تحویلی آن و رد یا قبول رسمی این تغییرات قبل از اجرای اقدامات بعدی.

طبق تعریف استاندارد ISO21500، در راستای یکپارچگی پروژه، در طول پروژه ضروری است که درخواست‌های تغییر را ثبت و ضبط و آنها را با توجه به منفعت، گستره، منابع، زمان، هزینه، کیفیت و ریسک، ارزش‌یابی کرد، اثرات آنها را ارزیابی و قبل از اجرا مجوز آنها را اخذ نمود.

4-3-7 ختم یک مرحله یا کل پروژه:

منظور از فرآیند ختم یک مرحله یا کل پروژه در استاندارد ISO21500 عبارت است از تایید تکمیل تمام فرآیندها و فعالیت‌های پروژه در راستای خاتمه دادن به یک مرحله از پروژه یا کل آن.

بر اساس استاندارد ISO21500 و در راستای یکپارچگی پروژه، تکمیل تمام فرآیندها و فعالیت‌ها باید تصدیق شود تا اطمینان حاصل گردد که اقلام تحویلی آن مرحله یا پروژه فراهم شده و فرآیندهای خاص مدیریت پروژه، قبل از تکمیل، کامل شده یا متوقف شده اند. تمام مستندات پروژه باید با توجه به استانداردهای پذیرفته شده، گردآوری و بایگانی شوند و همه کارکنان پروژه و سایر منابع باید آزاد شوند.

در صورتی که مشتریان دیگر نیازی به اقلام تحویلی پروژه نداشته باشند یا آشکار شود که برخی یا همه اهداف را نمی‌توان برآورده کرد، ممکن است لازم باشد یک پروژه قبل از تکمیل آن پایان یابد. بر اساس استاندارد ISO21500، به استثنای موارد خاص، توقف یک پروژه باید همان فعالیت‌های مربوط به ختم پروژه را در بر داشته باشد، حتی اگر اقلام تحویلی به مشتریان وجود نداشته باشند. با توجه به الزامات سازمانی، همه مستندات یک پروژه متوقف شده باید گردآوری و بایگانی شوند.

4-3-8 گردآوری درس‌آموخته‌ها:

منظور از فرآیند گردآوری درس‌آموخته‌ها در استاندارد ISO21500 عبارت است از ارزش‌یابی پروژه و گردآوری تجربیات حاصله تا برای پروژه‌های فعلی و آینده مثمر ثمر واقع شوند.

بر اساس استاندارد ISO21500 و در راستای یکپارچگی پروژه، درس‌آموخته‌ها باید در سرتاسر پروژه ضبط، تجمیع، اعتباردهی، ذخیره، منتشر و بهره‌برداری شوند.

دکتر مانی الهی