مقدمه:
توجه به نیروی انسانی به عنوان اصلی‏ترین سرمایه سازمان، بهبود فرایندهای کاری در راستای تولید و عملیات بهره‏‏ور و توجه به موضوعات زیست ‏محیطی برای تحقق توسعه پایدار از مهمترین معیارهای رقابت‏پذیری سازمانها به‏شمار می‏روند. از این‏رو پرداختن به موضوعات ایمنی، بهداشت و محیط‏زیست به یکی از اولویتهای کسب و کار در سازمانهای امروزی تبدیل شده است. در این میان بهره‏گیری از یک نگرش جامع و نظام‏مند به این موضوعات اهمیت بسیاری دارد. سیستم مدیریت بهداشت، ایمنی و محیط‏زیست پاسخی به این مهم است.
کار در محیطهای پیمانکاری به لحاظ تنوع کار، حضور گروههای مختلف کاری و نیز عدم آشنایی کامل با محیط و شرایط کار، با پتانسیل بالای وقوع حوادث ایمنی، بهداشتی و زیست‏محیطی همراه است؛ از این‏رو پرداختن به موضوعات HSE در عملیات پیمانکاری اهمیتی دو‏چندان می‏یابد.

1) ماشین‌آلات و تجهیزات
الزامات عمومی HSE ماشین الات
 شناسایی خطرات
• پیمانکار باید نسبت به شناسایی انواع خطرات ماشین‏آلات مورد استفاده خود اقدام کند. این خطرات به‏طور کلی عبارتند از:
- خطرات مکانیکی
- خطرات الکتریکی
- خطرات حرارتی
- خطرات ناشی از صدا
- خطرات ناشی از ارتعاش
- خطرات ناشی از تشعشع
- خطرات ناشی از مواد و اجسام
- خطرات ناشی از عدم رعایت اصول ارگونومیک
• پیمانکار باید برای انواع خطرات شناسایی شده، تدابیری به ‏منظور پیشگیری از وقوع حوادث محتمل اتخاذ نماید.
• پیمانکار موظف است بسته به نوع و شدت حوادث احتمالی، آموزشهای مورد نیاز را برای انجام اقدامات پیشگیرانه و کنترلی و نیز نحوه مواجهه با حوادث فراهم نماید.
 نگهداری و تعمیرات پیشگیرانه
• به‏منظور حصول اطمینان از عملکرد مناسب تجهیزات و ماشین‏آلات، پیمانکار موظف است یک برنامه مدون برای تعمیر و نگهداری تدوین و اجرا نماید.
• پیمانکار باید به صورت دوره‏ای تجهیزات و ماشین‏آلات مورد استفاده خود را مورد بازرسی قرار دهد و در صورت مشاهده هرگونه شرایط نامنطبق با الزامات HSE، نسبت به برطرف کردن مورد اقدام کند.
• برنامه‏های تعمیر و نگهداری پیمانکار باید به صورت مستمر با هماهنگی امور HSE کارفرما مورد بازنگری قرار گیرد.
 تجهیزات ایمنی ماشین‏آلات
• پیمانکار موظف است به منظور پیشگیری از حادثه در هنگام کار با ماشین‏آلات و تجهیزات، تجهیزات ایمنی مناسب تدارک ببیند.
• با توجه به اینکه بیشتر ماشین‏آلات و تجهیزات در ابتدای بهره‏برداری مجهز به تجهیزات ایمنی لازم هستند، پیمانکار موظف به نظارت بر نحوه کاربرد صحیح آنها است.
• پیمانکار باید در برنامه‏های تعمیر و نگهداری تجهیزات خود، از وجود و استفاده تجهیزات ایمنی اطمینان حاصل کند.
• در صورت فقدان، خرابی یا آسیب‏دیدگی، پیمانکار موظف است نسبت به تعویض یا تعمیر تجهیزات ایمنی اقدام کند.
 حفاظ‏گذاری و خصوصیات حفاظ
• حفاظهای ماشین‏آلات مهمترین تجهیزات ایمنی هستند؛ از این‏رو پیمانکار موظف است علاوه بر رعایت موارد ذکر شده نسبت به استقرار و استفاده از حفاظهای مناسب اقدام نماید. خصوصیات یک حفاظ مناسب عبارتند از:
- حفاظ باید حفاظت را به طور کامل تأمین نماید و در صورت عمل نکردن آن دستگاه نیز عمل نکند یا نزدیک شدن به دستگاه ممکن نشود
- حفاظ باید از داخل شدن در منطقه خطر، هنگام کار پیشگیری کند
- حفاظ نباید موجب ناراحتی کارگر شود.
- حفاظ نباید باعث لطمه به تولید شود.
- حفاظ باید به طور خودکار یا با کمترین تلاش به کار افتد.
- حفاظ باید متناسب با ماشین و کاری باشد که انجام می‌شود.
- بهتر است حفاظ جزئی از ماشین باشد.
- حفاظ نباید اشکالی برای روغن‌کاری، بازرسی، تنظیم و تعمیر ماشین به وجود آورد.
- حفاظ باید بتواند مدت مدیدی با حداقل مراقبت مورد استفاده قرار گیرد.
- حفاظ باید در مقابل فرسودگی و ضربه مقاومت کند.
- حفاظ باید بادوام بوده ودر برابر آتش و مواد خورنده مقاومت کند.
- خود حفاظ نباید منبع ایجاد خطر باشد (دارای اجزایی نباشد که موجب حادثه گردد)،
- حفاظ باید در مقابل حوادث پیش‌بینی نشده نیز نقش حفاظتی ایفا نماید

ایمنی انواع ماشین آلات
• پیمانکار موظف است علاوه بر ملاحظات عمومی HSE در مورد ماشین‏آلات و تجهیزات، بسته به نوع فعالیت، دستورالعمل های ویژه ایمنی ماشین آلات را به اجرا درآورد.

ایمنی ابزار
• پیمانکار باید ابزار مناسب به‏منظور انجام فعالیتهای کاری فراهم کند.
• ابزارهای مورد استفاده نباید معیوب، شکسته، ترک خورده یا خمیده باشد. استفاده از این ابزار ممنوع است و پیمانکار موظف است نسبت به تعمیر یا از رده خارج کردن آنها اقدام کند.
• کلیه پیمانکاران موظفند "دستورالعمل ایمنی ابزار" را برای ابزار خاص مورد استفاده خود(شامل ابزار دستی، برقی، مکانیکی و پنوماتیک) تهیه و اجرا نمایند.
• پیمانکار باید دارای یک برنامه کنترل مرکزی ابزار به منظور حصول اطمینان از مشخص بودن محل، استفاده صحیح و نیز سالم بودن ابزار باشد.
• کارکنان باید آموزشهای مورد نیاز را در مورد نحوه استفاده ابزار دستی گذرانده باشند.
o وسائل برقی بایستی دارای مشخصات زیر باشند:
• کلیه وسائل برقی بایستی سالم ودارای سیم اتصال به زمین باشند.
• ورود و استفاده از کابل و سیستم برق دو تکه و یا دارای زدگی به منطقه ممنوع است.
• کلیه تجهیزات برقی بایستی سالم و دارای دو شاخه مناسب باشند.
• چنانچه پیمانکاران جهت کارگاه خود نیاز به اتصال برق داشته باشند، باید جعبه برق مناسب تهیه نمایند.
• جعبه برق باید حتماً دارای اتصال به زمین و فیوز اتوماتیک / کلید خودکار از قبیل فیوز مینیاتوری با آمپر مناسب باشد.
• جعبه برق باید قبل از ورود به شرکت مورد بازدید و تأیید اداره بازرسی برق قرار گیرد.
• کلیه وسایل برقی پیمانکار بایستی از سلامت کامل برخوردار بوده و فاقد هر نوع نقص از قبیل شکستگی، ترک خوردگی و یا هر نوع عیب دیگری که باعث بروز حادثه گردد، باشند.
• قسمت گردنده کلیه وسائل فوق بایستی دارای حفاظ سالم و مناسب باشد.
• ابزارهای برقی قابل حمل باید مجهز به سیستم توقف باشد تا در صورت رها شدن کلید ابزار، بلافاصله جریان برق آن قطع شود.
• دسته و بدنه ابزار بسته به نوع کاربرد باید دارای عایق‏ و پوشش مناسب باشد.

2) تجهیز کارگاه‌ها و دفاتر پیمانکار
• پیمانکار موظف است قبل از شروع پیمان، نسبت به تجهیز کارگاه خود اقدام نموده و پس از تأیید امور HSE مجتمع/طرح فعالیت خود را آغاز نماید.
• پیمانکار باید لیست تجهیزات ضروری را قبل از ورود به سایت ارائه نماید. نمونه هایی از این تجهیزات عبارتست از:
- آسیابهای متحرک
- مخازن و تجهیزات سندبلاست
- کارگاههای بتن‏سازی
• استقرار هرگونه کانتینر و یا تخصیص فضائی جهت کارگاه یا انبار پیمانکار منوط به اخذ مجوز از واحد ذیربط و تأیید امور HSE مجتمع/طرح می باشد.
• پیمانکار موظف است به نحو مناسبی نسبت به تعمیر و نگهداری تجهیزات خود اقدام نموده و آزمایشات لازم و بازرسی فنی از تجهیزات خود را بعمل آورده و از ایمن بودن آنها اطمینان حاصل نماید بطوریکه هیچگونه خطری، افراد، اموال و محیط زیست را تهدید ننماید

3) ورود ابزار و لوازم کار
• کلیه وسائل و ادوات برقی پیمانکار بایستی قبل از ورود به محل، توسط امور HSE بازدید و سلامت آنها مورد تأیید قرار گیرد.
• ورود و استفاده از دستگاههائی که دارای نشتی روغن،گازوئیل و یا بنزین بوده و یا نقص فنی داشته باشند، به شرکت ممنوع می‌باشد.
• کمپرسورهای هوا بایستی داری شیر اطمینان بوده و کلیه اتصالات و شیلنگ های مربوطه باید سالم و فاقد زدگی باشند.
• پیمانکار جهت انجام کارهای ساختمان حتی الامکان باید از مصالح ساختمانی و سازه های فلزی پیش ساخته و بتون آماده استفاده کند. در موارد خاص با اجازه مسؤولین شرکت می‌توان از بتونیر دیزلی استفاده کرد.
• جهت انجام برشکاری باید از گاز استیلن استفاده نمود. استفاده از گاز طبیعی جهت برشکاری ممنوع می‌باشد.
• کلیه سیلندرهای هوا و استیلن بایستی دارای کلاهک باشند.
• مانومترسیلندرها بایستی کاملاً سالم باشند.
• شیلنگ های مربوطه باید سالم، فاقد زدگی و سوختگی باشند.
• کلیه اتصالات شیلنگ ها بایستی با بستهای مخصوص محکم شده باشد و استفاده از سیم بجای بست ممنوع است.
• نازلهای برشکاری و شیر فلکه آن باید سالم و در رنگهای مختلف باشند.
• ورود ابزار و وسائل پیمانکار به شرکت در ساعات غیر اداری ممنوع است مگر با اجازه نماینده امور HSE
• کلیه ابزارآلات مورد استفاده در محوطه‏های خطرناک باید از نوع ضد انفجار باشد.

4)تجهیزات ایمنی و آتش‌نشانی کارفرما
• کلیه پیمانکاران موظفند کارکنان خود را با تجهیزات ایمنی و آتش‌نشانی کارفرما آشنا نمایند، تا در هنگام وقوع حوادث با توجه به شرح وظایف محوله و در صورت نیاز از این تجهیزات استفاده نمایند. امکان و نحوه استفاده از این تجهیزات باید به تایید امور HSE رسیده باشد.
• در صورت صلاحدید امور HSE کارفرما در خصوص استفاده پیمانکار، کارکنان پیمانکار باید در زمینه استفاده از این تجهیزات آموزش داده شوند. این تجهیزات عبارتند از:
- سیستم آب آتش‌نشانی
- کپسول‌های اطفاء حریق
- دوش‌ها و چشم‌شوهای ایمنی
- دستگاههای تنفسی هوای فشرده
- ماسک‏های ضد گاز
- تلفن‌های اضطراری
- سیستم اعلام خطر
• پیمانکار مسؤول تدارک تجهیزات ایمنی و آتش‌نشانی(از جمله خاموش‏کننده‏های دستی) در حیطه فعالیتهای خود است.

5)ملاحظات HSE در نصب تجهیزات
• پیمانکار باید در هنگام نصب تجهیزات ملاحظات HSE را به‏صورت کامل رعایت نماید. مهمترین الزامات HSE در نصب تجهیزات عبارتند از:
- عدم تخریب محیط‏زیست
- عدم آسیب به گونه‏های زیست‏محیطی و حیوانات
- بهره‏گیری از تکنولوژیهای ایمن و دوستدار محیط‏زیست
- استفاده از بهره‏گیری از تجهیزات ذاتاًً ایمن
- رعایت اصول ارگونومی در حمل و نقل تجهیزات و مواد
- استفاده از ابزار مناسب(ایمن و ارگونومیک) برای نصب

6)تجهیزات حفاظت فردی
• پیمانکار باید تجهیزات حفاظت فردی مناسب و وسایل ایمنی مورد نیاز افراد را مطابق با قوانین و با هزینه خود فراهم نماید.
 تهیه ماتریس تجهیزات حفاظت فردی
• تهیه تجهیزات حفاظت فردی زیر برای کلیه نفرات پیمانکار اجباری است :
ـ کلاه ایمنی با رنگ خاص شرکت مربوطه و دارای استحکام مناسب با تأئید امور HSE شرکت.
ـ لباس متحدالشکل با نام و آرم شرکت پیمانکاری.
ـ کفش ایمنی مناسب با نوع کار.
• تجهیزات حفاظت فردی زیر برای کلیه نفرات پیمانکار بر حسب مورد الزامی است :
ـ عینک ایمنی.
ـ گوشی.
ـ ماسک و فیلتر ضد گاز.
ـ ماسک پارچه ای و یا ماسک جوشکاری بر حسب نوع کار.
ـ دستکش مناسب با نوع کار.
ـ کمربند ایمنی برای کار در ارتفاع.
ـ بارانی برای کار در محیط بارانی.
ـ چکمه مناسب با نوع کار.
ـ لباس‏کار مناسب با نوع کار.
ـ وسایل حفاظت فردی ویژه برای کارهای خاص.
• پیمانکار می‌تواند با اجازه امور HSE شرکت و یا واحد ذیربط از وسائلی همچون دستگاه تنفسی بصورت امانی استفاده کند.
 تدارک تجهیزات حفاظت فردی
• پیمانکار موظف است قبل از شروع پیمان، نسبت به تهیه وسایل حفاظت فردی مناسب برای کارکنان خود اقدام نماید.
• کلیه وسایل حفاظت فردی بایستی از جنس مرغوب و مقاوم تهیه گردند.
• وسایل حفاظت فردی خریداری شده توسط پیمانکار قبل از ورود به شرکت باید از نظر مرغوبیت و مناسب بودن مورد تأیید امور HSE قرار گیرد.
 آموزش نحوه استفاده از تجهیزات حفاظت فردی
• پیمانکار باید آموزشهای لازم را به منظور آگاهی پرسنل از نحوه استفاده تجهیزات حفاظت فردی فراهم نماید
 نظارت بر استفاده
• پیمانکار موظف است بنحوی برنامه ریزی نماید که کلیه کارکنان تحت سرپرستی او از وسائل حفاظتی تحویلی استفاده نمایند.
• در صورت عدم استفاده از تجهیزات حفاظتی توسط کارکنان پیمانکار، برخوردهای انضباطی زیر بعمل خواهد آمد:
1- اخطار شفاهی به پیمانکار و درخواست اخذ تعهد از فرد خاطی برای استفاده از وسائل حفاظت فردی.
2- اخطار کتبی به پیمانکار و درخواست اخراج فرد خاطی.
3- اعمال جریمه نقدی پیمانکار و کسر از سپرده حسن انجام کار نامبرده با نظر امور HSE و تصویب مدیریت شرکت.
4- لغو قرارداد.

7)ملاحظات HSE وسائط‌نقلیه
 مقررات تردد وسائط‌نقلیه
• اجرای مقررات تردد وسائط‌نقلیه( بند 3-5 ) برای کلیه افراد ازجمله پیمانکاران الزامی است.
 مجوز عبور وسائط نقلیه پیمانکاران در محدوده شرکت
• رانندگان پیمانکار به‏منظور تردد در محدوده شرکت موظف به اخذ مجوز از امور HSE شرکت می‏باشند. در مجوز تردد باید نام راننده و نوع وسیله نقلیه ذکر شده باشد.
• امور HSE کارفرما از تردد وسائط نقلیه بدون مجوز و بدون معاینه فنی جلوگیری می‏نماید.
• مسؤول/بازرسHSE پیمانکار موظف به کنترل مجوز رانندگان پیمانکار می‏باشد؛
• کلیه مسؤولیت‏ها و پیامدهای تردد وسائط نقلیه بدون مجوز در محدوده شرکت برعهده پیمانکار است.
 نگهداری و سرویس وسایل نقلیه
• داشتن برگ معاینه فنی برای کلیه وسائط نقلیه الزامی است.
• پیمانکار موظف است وسایل نقلیه مورد استفاده خود را به‏صورت منظم بازرسی نماید و در صورت وجود نقص فنی نسبت به برطرف کردن آن اقدام کند.
• استفاده از خودروها، وسایل و تجهیزاتی که آلودگی بهداشتی و زیست‏محیطی بالا دارند، مجاز نیست.
• سرویس وسائط نقلیه باید در محلهای خاصی که به این منظور در نظر گرفته شده، انجام گیرد.
تبصره: چنانچه محلی به این منظور در محل کار وجود نداشته باشد، پیمانکار مجاز به سرویس وسائط نقلیه در محل کار نیست.

8)مواد
ملاحظات عمومی HSE در حمل ‌و ‌نقل و ذخیره‏سازی مواد
• کلیه پیمانکاران موظفند موارد ذیل را بسته به نوع فعالیت در انبارهای مواد اولیه، لوازم مصرفی، قطعات یدکی، ابزارآلات و اجناس اسقاطی رعایت کنند.
 تخلیه و بارگیری
• چنانچه تخلیه و بارگیری به صورت دستی انجام می‏شود، کارکنان باید در هنگام تخلیه و بارگیری کالا اصول جابه‏جایی دستی بار را رعایت نمایند.
• محلهای تخلیه و بارگیری باید به‏گونه‏ای تعبیه شوند که در حین عملیات تخلیه و بارگیری، مزاحمتی برای عملیات کارفرما و سایر پیمانکاران ایجاد نکند.
 طبقه‏بندی، بسته‌بندی و چیدمان اقلام
• پیمانکار باید ترتیبی اتخاذ کند که اقلام موجود در انبار به طور مناسب طبقه بندی شوند. طبقه‏بندی اقلام، علاوه بر ایجاد سهولت در ردیابی اقلام، عکس‏العمل سریع در مواقع اضطراری را ممکن می‏سازد.
• در انبار مواد شیمیایی طبقه بندی و جداسازی اقلام ناسازگار الزامی است.
• در دسته‏بندی مواد شیمیایی باید از استانداردهای طبقه‏بندی و برچسب‏گذاری استفاده شود. کارکنان باید با انواع سیستمهای طبقه‏بندی(برچسب گذاری، کدینگ رنگی‌‌ و....) آشنا شوند. پیمانکار موظف است آموزشهای لازم را به‏این منظور فراهم کند.‌
• چیدمان اقلام در انبار باید به گونه‏ای باشد که علاوه بر ایجاد سهولت در دسترسی، از سقوط و ریزش آنها پیشگیری نماید.
• در چیدمان اقلام همواره باید فاصله مناسب(بین اقلام، بین اقلام و دیوارها، بین اقلام و سقف)،‌ در نظر گرفته شود.
 تجهیزات نگهداری و جابجایی اقلام در انبار
• پیمانکار باید تجهیزات کافی و مناسب به منظور نگهداری و جابجایی اقلام در انبار فراهم کند. ازجمله:
- پالتهای چوبی و فلزی(بسته به نوع کار)
- سبدهای نگهداری اقلام
- لیفتراک و تراکهای دستی
- آسانسورهای سطلی
- انواع نقاله
- جرثقیل
- سایر

• پیمانکار موظف است در انبارهایی که به لحاظ حجم فعالیتها، از تجهیزات مکانیزه(جراثقال،‌ لیفتراک،‌ نوار نقاله و...) استفاده می‏شود، علاوه بر دستورالعملهای عملیاتی،‌ دستورالعملهای ایمنی مربوط به این تجهیزات را تهیه و در اختیار کارکنان خود قرار دهد. این دستورالعملها باید به تایید امور HSE کارفرما برسد.
تبصره: پیمانکار می‏تواند، با صلاحدید نماینده HSE کارفرما، از دستورالعملهای موجود کارفرما در این زمینه استفاده کند.
 شرایط محیطی انبار
• بسته به نوع اقلام انبار شده باید شرایط محیطی مناسب(دما، رطوبت، روشنایی) برقرار گردد.
• برای برقراری شرایط محیطی مناسب،‌ پیمانکار باید تسهیلات تهویه(موضعی و عمومی) مناسب در محل انبار تدارک ببیند.
تبصره: چنانچه تهویه انبار به هر دلیلی امکان‏پذیر نباشد، پیمانکار باید تجهیزات حفاظتی مناسب به تعداد کافی در اختیار کارکنان قرار دهد.
• کف و دیواره‏های انبار باید از جنس مناسب و فاقد هرگونه منفذ و ناهمواری‏های غیرضروری باشد.
• پیمانکار باید دارای یک برنامه ساماندهی و ضبط و ربط برای انبار باشد. کارکنان باید با اصول اولیه ضبط و ربط در محیط کار آشنا شوند.
 تجهیزات ایمنی و آتش‌نشانی در انبار
• پیمانکار باید با توجه به نوع اقلام انبار شده تجهیزات ایمنی و آتش‏نشانی مناسب و کافی در انبار مستقر کند.
• تجهیزات اطفاء حریق باید با توجه به نوع حریقهای احتمالی و با نظارت امور HSE پیمانکار تهیه و در محلهای مناسب نصب گردد.
• پیمانکار باید در انبار مواد شیمیایی که احتمال ریخت و پاش مواد وجود دارد، به تعداد کافی دوش و چشم‏شوی ایمنی نصب کند.
• کارکنان پیمانکار باید نحوه استفاده از تجهیزات ایمنی و آتش‏نشانی را فرا گرفته باشند؛ پیمانکار موظف است در برنامه‏های آموزشی خود این موضوع را لحاظ کند.
• تجهیزات ایمنی و آتش‏نشانی از جمله وسایل اطفاء حریق باید به صورت دوره‏ای مورد بازدید قرار گیرند تا از آماده به کار بودن آنها اطمینان حاصل گردد.
• مسؤول/ بازرس ایمنی موظف است موارد ذکر شده را به‏طور مستمر نظارت کند و نتایج ارزیابی‏های خود را به امورHSE کارفرما گزارش دهد.

 برگه‌های اطلاعات ایمنی مواد MSDS
• پیمانکار موظف است برای تمام مواد شیمیایی مورد استفاده در فرایندهای کاری خود برگه‏های اطلاعات ایمنی مواد(MSDS) را تهیه نماید و در کلیه مراحل حمل ونقل، جابه‏جایی و استفاده به کار برد. این برگه ‌باید حاوی اطلاعات زیر باشد:
- مشخصات کلی
- خصوصیات فیزیکی و شیمیایی
- خطرات ایمنی
- خطرات بهداشتی
- خطرات زیست محیطی
- حدود مجاز
- کمکهای اولیه و نحوه واکنش در شرایط اضطراری
- شرایط ایمنی انبارش، حمل و نقل و استفاده
• پیمانکار باید آموزشهای مناسب را به منظور آشنایی کارکنان با نحوه استفاده از برگه‏های اطلاعات ایمنی مواد به اجرا درآورد.

 مواد خطرناک
• مواد خطرناک به هر گونه ماده ای (مایع، گاز، پودر، مواد شیمیایی) گفته می شود که می تواند استشمام شده یا بلعیده شود یا در تماس با پوست و چشم بوده و دارای پتانسیل ایجاد آسیب و جرح بواسطه خواص فیزیکی و شیمیایی یا سمیت خود بر انسان و یا تخریب محیط زیست باشد.
• پیمانکاری که قصد انتقال این مواد به مجتمع یا جابجایی این مواد در سطح مجتمع دارد باید از امور HSE مجوز دریافت نماید. هنگام کار با این مواد رعایت الزامات مشخص شده‏ در MSDS الزامی است و بازرس HSE پیمانکار باید از این امر اطمینان حاصل نماید.
• یک کپی از لیست مواد خطرناک که جابجایی یا انتقال آن مدنظر است و یک کپی به روز شده از کلیه مواد خطرناک در دسترس و تحت عملیات پیمانکار باید در زمان اخذ مجوز به امور HSE تسلیم شود.
• کارفرما موظف است MSDS کلیه مواد خطرناک در دسترس کارکنان خود و پیمانکاران را تهیه نموده و در زمانهای مقرر در اختیار متقاضیان قرار دهد.
• هیچگونه آزبست یا مواد دارای آزبست بدون مجوز کتبی امور HSE نباید وارد مجتمع شود. مواد آزبستی موجود در مجتمع نیز باید مطابق با دستورالعملهای کار با آزبست مورد استفاده قرار گیرد.

 حمل و نقل و ذخیره‏سازی مواد خطرناک
o پیمانکار باید برای حمل و نقل، نگهداری و استفاده از مواد شیمیایی خطرناک موارد زیر را رعایت نماید:
• جابجایی، ذخیره و استفاده از مواد خطرناک باید مطابق دستورالعملهای مجتمع و قوانین و استانداردهای ملی انجام شود.
• هم پیمانکار و هم امور HSE باید ورود و خروج هرگونه مواد خطرناک را ثبت و نگهداری نمایند.
• چاشنی ها و مواد منفجر کننده باید در محلی جدا از مواد قابل انفجار نگهداری شود.
• هرگونه سرقت، فقدان و ناپدید شدن مواد باید سریعاً به امور HSE گزارش شود.
• فقط افراد دارای گواهینامه کار با مواد خطرناک مجاز هستند با این مواد سروکار داشته باشند.
• کلیه مخازن ذخیره هیدروکربن و مواد شیمیایی بزرگتر از 250 لیتر باید محصور شود. طراحی و ساخت حصار باید مطابق با الزامات زیست محیطی کارفرما و دستورالعمل های مربوطه صورت گیرد.
• ظروف ذخیره هیدروکربن و مواد شیمیایی کوچکتر از 250 لیتر باید در محلهای معین و مصوب کفسازی شده باشد.
• استفاده از تانکهای ذخیره زیرزمینی در سطح سایت ممنوع است.
• احداث محل ذخیره جدید توسط پیمانکار ممنوع است مگر آنکه ابتدا مجوز لازم از امور HSE کارفرما کسب شده باشد. پس از اعطای مجوز احداث، به منظور اطمینان از درستی کار، نحوه احداث محل ذخیره، بویژه کفسازی و دیواره ها، طبق برنامه مشخص توسط امور HSE کارفرما باید مورد بازرسی قرار گیرد. کفسازی باید به نحوی انجام شود که رواناب ناشی از بارندگی درصورتیکه آلوده نیست جمع نشود. درصورتیکه رواناب ناشی از بارندگی در محل، آلوده باشد برای دستیابی به روش دفع مناسب رواناب، باید از واحد محیط زیست امور HSE کسب تکلیف شود.
• ژنراتورها باید بر روی سینی های جمع آوری ریزشهای احتمالی (Spill Trays) قرار داده شود. درصورتیکه پیمانکار از دیزل ژنراتورهای اجاره ای استفاده کند خود پاسخگو و متعهد بوده و باید برای هر ژنراتور یک Spill Trays ایجاد نماید.
• پیمانکار مجاز به وارد نمودن هیچگونه ماده شیمیایی به سایت نیست مگر قبلاً مجوز لازم را از امور HSE کارفرما اخذ کرده باشد.

 وضعیتهای اضطراری ناشی از مواد خطرناک
• پیمانکار باید در طرح مدیریت اضطراری خود، وضعیتهای اضطراری ناشی از مواد خطرناک را در نظر بگیرد.
• طرح وضعیت اضطراری برای مواد خطرناک باید کلیه مراحل حمل و نقل، ذخیره‏سازی و استفاده از مواد را شامل شود.
• پیمانکار موظف است دستورالعملهایی را به منظور آمادگی و واکنش در شرایط اضطراری ناشی از مواد خطرناک تدوین نماید.
• دستورالعملهای آمادگی و واکنش اضطراری پیمانکار باید به تایید امورHSE کارفرما برسد.
• کارفرما باید از به‏روز بودن و آشنایی کارکنان با این دستورالعمل‏ها اطمینان حاصل کند.

 سندبلاست و رنگ آمیزی با اسپری
• در سندبلاست نباید از سیلیس استفاده شود.
• حتی الامکان باید از WET GARNET BLASTING استفاده شود.
• منطقه عملیات سندبلاست به منظور کاهش اثرات نامطلوب فعالیت بر سایر کارکنان و محیط زیست باید با حصار مناسب محصور شده و تابلو خطر وارد نشوید عملیات سندبلاست در دست انجام است در محلهای مناسب نصب شود.
• استفاده از ماسکهای تنفسی از نوع کلاه‏دار (SCBA) مجهز به هوای فیلتر شده که منبع تامین هوا در خارج از منطقه عملیات سندبلاست قرار دارد یا رعایت الزامات ذکر شده در MSDS در این خصوص ضروری است.
• قبل از انجام هرگونه رنگ آمیزی با اسپری یا سندبلاست خارج از کارگاه از پیش طراحی شده، پیمانکار باید گزارش تحلیل ایمنی شغلی (JOB SAFETY ANALYSIS) تهیه نموده و به امور HSE کارفرما تسلیم نماید.
• رنگها و پلی اورتانهای شامل ایزوسیانات نباید مورد استفاده قرار گیرد مگر آنکه قبلاً مجوز کتبی از امور HSE دریافت شده باشد.
• الیاف (FIBRES) معدنی سنتتیک (الیاف شیشه ای، الیاف پشم شیشه و سرامیک) باید مطابق دستورالعملها و سیاستهای سایت و مطابق با قوانین و استانداردهای بهداشتی و زیست محیطی ملی مورد استفاده قرار گیرد.

9) روش‏ها (دستورالعمل‏ها، رویه‏ها، مقررات و... )
• پیمانکار موظف به ارائه دستورالعمل ها و روش های انجام کار با لحاظ کردن الزامات HSE به نحوی است که خطری افراد، اموال و یا محیط زیست را تهدید نکند.
• پیمانکار باید تدوین برنامه بهداشت صنعتی و پیروی از قوانین کنترل مواد خطر آفرین برای سلامت افراد را تضمین نماید.
 دستورالعمل‏های ایمنی
• پیمانکار بسته به نوع فعالیت موظف به تهیه و به‏کارگیری دستورالعمل در ارتباط با موارد ذیل است. بنا به تشخیص نماینده HSE شرکت، پیمانکار می‏تواند دستورالعمل‏هایی را به کار ببرد که توسط کارفرما در اختیار وی قرار می‏گیرد.
- نحوه بکارگیری تجهیزات ایمنی و آتش‏نشانی موجود در سایت (وسایل اطفاء حریق دوش‏ها و چشم‏شوی‏های ایمنی و... )
- ایمنی کار در ارتفاع
- ایمنی برق
- ایمنی جوشکاری و برشکاری
- ایمنی حفاری و گود برداری
- ایمنی LPG
- ایمنی نردبان
- ایمنی جرثقیل و بالابرها
- ایمنی عملیات ساختمانی
- ایمنی ماشین‏آلات ساختمانی
- ایمنی در انبار
- ایمنی سیلندرها، گاز فشرده و...
- ایمنی مواد شیمیایی (مواد قابل اشتعال و قابل انفجار، مواد سمی، مواد خورنده و... )
- ایمنی لیزر
- ایمنی مغناطیس
- ایمنی کار در مجاورت دماهای بالا
- ایمنی کار با پرتوها (یونیزان و غیر یونیزان)
- ایمنی داربست گذاری و حفاظت در برابر سقوط
- ایمنی کار در فضاهای بسته
- ایمنی حفاری و گودبرداری
- ایمنی تخریب و آوار برداری
- ایمنی در رانندگی
- Lockout / tag out
- موارد خاص: چنانچه پیمانکار علاوه بر موارد فوق الذکر با خطراتی در محل کار سر و کار داشته باشد باید دستورالعمل مربوط را تهیه و به اجرا گذارد.

 ممیزی و بازرسی HSE
• پیمانکار باید برنامه‏های منظم ممیزی و بازرسی HSE به منظور حصول اطمینان از لحاظ شدن الزامات HSE در پروژه داشته باشد. این برنامه بایستی مکتوب بوده وشامل دامنه، تناوب، مسؤولیت‌ها، نگهداری سوابق و اقدامات اصلاحی گردد.
• علاوه بر برنامه‏های دوره‏ای ممیزی، باید بازدیدهای اتفاقی از محل انجام کار به‏عمل آید. ممیزی ‏های غیر دوره‏ای HSE در صورت وقوع حوادث نیز انجام شود.

 طرح مدیریت اضطراری
• شرکت باید با پیمانکار در مورد تدوین یک طرح مناسب برای مواجهه با وضعیت‌های اضطراری توافق نماید. کفایت طرح پیمانکار(در صورت وجود) و هماهنگی آن با طرح شرکت باید به تایید امور HSE شرکت برسد.
• پیمانکار باید برنامه های اضطراری و دستورالعمل های خود را به تأئید کارفرما رسانده تا اطمینان حاصل نماید که برای مقابله با موارد پیش بینی نشده، کافی می‌باشند.
طرح مدیریت اضطراری باید در سه فاز به شرح ذیل تدوین گردد:
فاز1. قبل از وقوع
• باید برای کارکنان پیمانکار آموزشهای لازم به منظور آمادگی جهت واکنش در شرایط اضطراری در نظر گرفته شود.
• بنا به صلاحدید امور HSE شرکت، پیمانکار می‏تواند در برنامه‏ مانورهای عملیاتی مرتبط با حوزه فعالیت خود شرکت کند.
• کارکنان پیمانکار باید مسؤولیت اجرای قرارداد را بر عهده داشته، تأسیسات و نیروی کار لازم را فراهم نمایند به‏طوری‏که اجرای دستورالعملهای اضطراری مناسب را در محل تضمین نمایند. در این رابطه افراد شرکت و پیمانکار باید آموزشهای لازم و تمرینهای کافی را فرا گیرند.
• مدیر HSE شرکت باید در مباحث مربوطه به وضعیتهای اضطراری مشارکت نماید بطوریکه از تناسب دستورالعملهای پیمانکار با دستورالعملهای شرکت اطمینان حاصل نماید.
• پیمانکار بایستی در زمان وقوع حوادث جدی از قبیل آتش‌سوزی، نشت مواد خطرناک، صدمه به تجهیزات، تهدیدهای تروریستی(بمب‌گذاری) و... اقدامات مقتضی را برای کاهش اثرات آن انجام دهد.

فاز2. حین وقوع
• پیمانکار بایستی در زمان وقوع حوادث جدی از قبیل آتش‌سوزی، نشت مواد خطرناک، صدمه به تجهیزات، تهدیدهای تروریستی(بمب‌گذاری) و... اقدامات مقتضی را برای کاهش اثرات آن انجام دهد.
• پیمانکار موظف است در صورت وقوع هر گونه حادثه، مراتب را سریعاً به امور HSE شرکت گزارش نماید.
• پیمانکار موظف است وسایل حفاظت فردی مناسب نظیر ماسک و فیلتر گازهای مختلف موجود در شرکت را تهیه نموده و برای مواقع اضطراری در اختیار کارکنان خود قرار دهد.
• چنانچه در حوادث بوقوع پیوسته، نیاز به امداد و یا اعزام به درمانگاه یا بیمارستان وجود داشته باشد، مسؤولین پیمانکار ضمن همکاری در اعزام مصدوم به درمانگاه و یا بیمارستان بایستی مراتب را با ذکر نام مصدوم و محل وقوع حادثه بوسیله تلفنهای اضطراری به امور HSE اطلاع دهند.
• نفرات پیمانکار بمحض اعلام نشت گاز بایستی بلافاصله خود را به دستگاههای تنفسی (ماسک و فیلتر) مجهز نموده و بر خلاف جهت وزش باد، محوطه آلوده را ترک نمایند و به محلهای تجمع از پیش تعیین شده عزیمت کنند.
• چنانچه افرادی به عنوان مسؤول برای شرایط اضطراری مشخص شده باشند، لازم است تحت سرپرستی مسؤولHSE و هماهنگ با کمیته اضطراری شرکت در عملیات حضور یابند.
• تا زمان رسیدن نیروهای امداد،مسؤولین پیمانکار بایستی از تجمع غیر ضروری افراد جلوگیری بعمل آورده و حتی المقدور مسیر تردد خودروهای امدادی را باز نگهدارند.
• رانندگان پیمانکارموظفند به محض اعلام شرایط اضطراری در صورت اعلام مسول HSE نسبت به خارج نمودن خودروهای خود از مسیرهای امن اقدام نمایند. لازم است این کار به نحوی انجام شود که مزاحمتی برای خودروهای امدادی به وجود نیاورد.
• پرسنل ایمنی و امنیتی پیمانکار بایستی در زمان وقوع حوادث نسبت به تعیین مسیرهای تخلیه و محل‌های تجمع اقدام نمایند.
• پرسنل ایمنی و امنیتی پیمانکار بایستی تا زمان اطمینان از تخلیه کلیه پرسنل از محل‌های خطرناک در محل بمانند.
فاز3. پس از وقوع:
• همه پیمانکاران موظفند پس از پایان وضعیت اضطراری و اعلام شرایط عادی به محل کار خود بازگشته و نسبت به جمع‏آوری ضایعات احتمالی و آماده نمودن محیط جهت ادامه عملیات اقدام کنند.
• تبصره: چنانچه وضعیت اضطراری دقیقا در محل فعالیت پیمانکار رخ داده باشد، تا تهیه گزارش اولیه حادثه توسط امور HSE شرکت، عملیات پاکسازی محل شروع نخواهد شد.
• پیمانکار موظف به پیگیری وضعیت درمان کارکنان مصدوم خود پس از انتقال به مراکز درمانی(در صورت نیاز) است

 مجوزهای کار
o کلیات(نحوه انجام کار)
• انجام هر نوع کاری توسط کارکنان پیمانکار اعم از کار گرم، سرد، حفاری و 000 بایستی از دریافت اجازه کار از واحد مربوطه صورت پذیرد.
• اجازه کار دریافتی بایستی دارای امضاء مسؤول واحد، مسؤول پیمانکاری و ناظر مربوطه باشد.
• در بدو شروع پیمان بایستی نفرات پیمانکار که دارای امضاء مجاز می‌باشند، توسط ناظر مربوطه جهت دریافت اجازه کار به امور HSE معرفی گردند.
• انجام کار در ساعات غیر اداری، بدون هماهنگی قبلی با امور HSE شرکت ممنوع است.
• کارکنان پیمانکار موظفند هنگام انجام کار از کلیه تجهیزات حفاظت فردی متناسب با نوع کار استفاده نمایند.
• امور HSE شرکت در صورت انجام کار بدون دریافت اجازه کار، یا بدون رعایت ملاحظات HSEو عدم استفاده از تجهیزات حفاظت فردی، نسبت به تعطیل نمودن کار پیمانکار اقدام نموده و تأمین خسارات حاصله بعهده پیمانکار می‌باشد.
• پیمانکار موظف است پس از انجام کار نسبت به پاکسازی و بهسازی محیط کار و بازگرداندن آن به حالت اولیه اقدام نماید.
• استفاده از ابزار و لوازم ناقص و نا ایمن در هنگام کار ممنوع است و در صورت مشاهده از انجام کار جلوگیری بعمل خواهد آمد.
• ابزار و لوازم نا ایمن پیمانکار، در صورت مشاهده توقیف خواهد شد.
• چنانچه از ادامه فعالیت پیمانکار بدلیل عدم رعایت ملاحظات HSEجلوگیری بعمل آید، تا زمان رفع نقص و نارسائی و صدور مجوز مجدد از سوی امور HSE شرکت، پیمانکار حق هیچگونه فعالیتی را نخواهد داشت.
• چنانچه جهت انجام کاری نیاز به حفاری باشد پیمانکار موظف است کلیه حفره ها و کانالهای مربوطه را علامت گذاری و در جلوی آنها علائم هشدار دهنده قرارداده و یا با وسیله مناسب پوشش دهد بنحوی که در تمام مدت شبانه روز قابل رویت باشد.
• در وضعیت اضطراری، پیمانکار موظف است بمحض اعلام مسؤولین HSE نسبت به توقف کار اقدام و در صورت نیاز سریعاً افراد خود را از محوطه خارج نماید.
• برای یکسری از فعالیت های ساختمان و نصب که از احتمال خطر بیشتری دارند، نظیر حفاری‏های عمیق بیش از دو متر، نصب تجهیزات سنگین، کار درارتفاع بلند و نصب مخازن، اخذ مجوز کار از دستگاه نظارت کارفرما اجباری است. همچنین اخذ مجوز کار برای فعالیتهایی که دارای تبعات خاص زیست محیطی همچون تخلیه فاضلابهای آلوده، زائدات خطرناک و غیر خطرناک و انتشار گازهای آلوده به محیط باشد نیز ضروری است. موارد مشمول این بند باید متناسب با ماهیت طرح ها توسط مجریان طرح ها دراسرع وقت مشخص و کتباً به پیمانکاران اعلام و در تابلوهای ایمنی موجود درسطح طرح، به اطلاع عموم برسد.
- مجوز کار گرم
- مجوز کار سرد
- مجوز ورود
- مجوز حفاری
- مجوز ورود خودرو و رانندگی

 گزارش‏دهی، بررسی و تجزیه و تحلیل حوادث
• شرکت باید با پیمانکار در صورت لزوم در مورد این مطلب که در زمینه گزارش دهی شبه حوادث، رویدادها و حوادث، روش شرکت بکار رود و یا اینکه سیستم مربوط به پیمانکار پذیرفته گردد توافق نماید. کفایت سیستم پیمانکار باید به تایید امور HSE شرکت برسد.
o گزارش‏دهی حوادث
• پیمانکاران ملزم به اطلاع رسانی سریع در مورد تمامی حوادث ایمنی، بهداشتی و زیست‏محیطی حاد از قبیل: "حوادث منجر به فوت، خسارات مالی قابل توجه و یا آلودگیهای زیست محیطی وسیع" به نماینده HSE شرکت می‌باشند.
o ثبت حوادث
• پیمانکاران اصلی و فرعی ملزم به ثبت آمار و ارائه گزارش حوادث بهداشتی، ایمنی و زیست محیطی به نمایندگان HSE شرکت همچنین ارسال گزارشات مربوط به شبه حوادث (Near-miss) بر اساس مصوبه شورا در خصوص "راهنمای ثبت، اطلاع، تحقیق و تجزیه و تحلیل حوادث" می‌باشند.
• پیمانکار دفتر مخصوصی برای ثبت خصوصیات تمام معالجات جزئی که توسط کارکنان خود در محل کارگاه انجام می‌گیرد تهیه و نگهداری خواهد کرد. در این کتابچه اسم و مشخصات مصدوم ، تاریخ و نوع معالجه باید قید شود و مشخصات باید در دفترچه دیگری برای علاقه و توجه کارفرما و مقامات دولتی ثبت گردد. در صورتی که حادثه ناتوان کننده باشد یعنی صدمه وارده طوری باشد که کارکنان به علت عدم توانایی نتوانند در همان روز و بلافاصله بعد از حادثه سرکار حاضر شوند پیمانکار موظف است گزارشی روی فرم مخصوص با نام گزارش حادثه که توسط اداره بیمه های اجتماعی کارگران تهیه شده تنظیم و ضمن ارسال نسخه اصلی به اداره بیمه مربوطه یک نسخه آنرا به امورHSE ارسال داشته و نسخه دیگری را بایگانی نماید.
- شبه‏حوادث
- حوادث
- اقدامات اصلاحی
- درسهای حادثه
• تمامی حوادث باید توسط پیمانکار بررسی شود. پیمانکار باید در انجام این بررسی و رفع مشکلات موجود،‌ همکاری لازم را مبذول دارد تا تمامی اعمال و شرایط نا ایمن فوراً اصلاح شوند.
• پس از تجزیه و تحلیل حوادث باید نتایج آن به منظور پیشگیری از وقوع حوادث مشابه به صورت مقتضی در اختیار کلیه افراد قرار گیرد.
o تحلیل روند حوادث
• در پایان هر دوره از قرارداد، آمار حوادث توسط امور HSEکارفرما تهیه و در ارزیابی عملکرد HSE پیمانکار مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و نتایج در پرونده‌ای به‏نام عملکرد HSE ثبت شود.
• با بررسی عملکرد HSEو مقایسه آمار حوادث سالانه پیمانکاران، پیمانکارانی که کمترین و بیشترین حوادث را داشته‏اند توسط امور HSE به شرکت معرفی گردند. در این مورد سوابق HSE به عنوان یکی از ضوابط مهم انتخاب شرکت‏های پیمانکاری در نظر گرفته شود.
 برنامه‌های امنیتی
• شرکت هیچ مسؤولیتی در ارتباط با اشیاء گم‌شده پیمانکار ندارد.
• پیمانکار بایستی یک برنامه امنیتی ایجاد و آن را با برنامه شرکت هماهنگ کند.
• پیمانکار حق استفاده از تسهیلات شرکت را بدون کسب مجوز کتبی ندارد.
• پیمانکار تنها حق استفاده از مسیرها، جاده‌ها، ورودی‌ها و خروجی‌های تعیین شده را دارد.
• آزار و اذیت شامل آزار جنسی به هیچ عنوان پذیرفته نیست و تخطی از این موضوع باعث اخراج پیمانکار از پیمان خواهد شد.
• حمل اسلحه گرم شامل سلاح کمری یا انواع دیگر آن در محدوده شرکت اکیداً ممنوع می‌باشد.
 نشریات HSE
• کارفرما باید نسخه‏های کافی از نشریات HSE مورد استفاده خود را به صورت رایگان در اختیار پیمانکار قرار دهد تا در جهت افزایش آگاهی کارکنان پیمانکار نیز مورد استفاده قرار گیرد.
• پیمانکار موظف است نسخه ای از نشریات ارائه شده را بایگانی نماید تا برای کارگران جدیدالاستخدام خود مجدداً استفاده کند. به نحوی که کلیه کارگران پیمانکار باید کلیه نکات مهم و آموزشی نشریات HSE را دریافت و مطالعه نمایند.
• پیمانکار می‏تواند نشریات HSE مناسب را جهت تهیه به امور HSE کارفرما پیشنهاد نماید تا-در صورت مناسب بودن- تهیه و در اختیار همگان قرار گیرد.

پیوست یک: مقررات عمومی HSE پیمانکاران
• پیمانکار موظف است قبل از شروع به کار لیست نفرات خود را به واحد ذیربط در شرکت و امور HSE اعلام نماید.
• کلیه نفرات پیمانکار قبل از شروع به کار بایستی با حضور در کلاسهای آموزش HSE طبق استانداردهای شرکت، آموزشهای لازم را فرا گرفته و گواهینامه شرکت در این دوره ها را دریافت نمایند.
• کلیه کارکنان پیمانکار باید دارای شرایط فیزیکی و روحی و روانی سالم و مناسب باشند. همچنین پیمانکار مکلف است به منظور اجرای هر گونه عملیات از افراد ماهر و دارای صلاحیت فنی استفاده نماید.
• ارائه کارت بهداشتی و سلامت جسمی کارکنان پیمانکارانی که در تهیه غذا فعالیت می‌نمایند الزامیست.
• کلیه نفرات پیمانکار موظفند مقررات HSE شرکت را رعایت نمایند. در صورت مشاهده هر گونه تخلف، پیمانکار موظف است نسبت به عدم بکارگیری فرد خاطی اقدام نماید. بدیهی است حراست شرکت نیز با اعلام به امور HSE از ورود فرد خاطی به داخل محوطه یا محل عملیات شرکت جلوگیری خواهد نمود.
• انجام موارد زیر در داخل شرکت برای کلیه افراد و کارکنان پیمانکار ممنوع می‌باشد.
ـ روشن نمودن آتش.
ـ استفاده از تلفن همراه در سایتهای عملیاتی
ـ سیگار کشیدن.(بجز محلهایی که توسط امور HSE شرکت مجاز شناخته شده است)
ـ شوخی کردن خارج از شئون کارگاه.
ـ بدون دلیل فریاد زدن.
ـ دویدن بیهوده.
ـ ورود به واحدها بدون اجازه مسؤولین مربوطه.
ـ دست زدن به دستگاهها و تجهیزات واحد بدون هماهنگی با مسؤولین ذیربط.
ـ سوار شدن در قسمت بار وانت و کامیون و یا ایستادن در جوار وسائط نقلیه سنگین و باری
ـ سوار شدن بیش از یکنفر بر روی دوچرخه و موتور سیکلت.
ـ پرت کردن اشیاء.
ـ استفاده غیر مجاز از آب آتش نشانی.
ـ ایستادن در محلهای ممنوع.
ـ عدم رعایت سرعت مجاز و قوانین راهنمایی و رانندگی.

• کارکنان پیمانکار مجاز به خوابیدن در محل کارگاه و یا دفاتر کار شرکت پیمانکاری نمی‌باشند.
• روشن نمودن گاز پیک نیک و یا هر نوع شعله دیگر در کارگاهها و یا دفاتر کار پیمانکاران ممنوع می‌باشد.
• استفاده از هر نوع سیستم گرمائی در محل کار پیمانکار، فقط پس از اخذ تأیید کتبی امور HSE شرکت امکان پذیر است.
• چنانچه پیمانکاران جهت کارکنان خود نیاز به تخصیص فضائی به عنوان آبدارخانه داشته باشد. بایستی قبلاً مجوز لازم را از امور HSE شرکت دریافت نمایند.
• آویزان نمودن البسه کارکنان پیمانکار بر دستگیره ها و اهرمهای تأسیسات، همچنین قرار دادن آن بر روی تجهیزات و دستگاهها مجاز نمی‌باشد.
• شستشوی هر گونه کفش و البسه اعم از شخصی و یا ایمنی بوسیله حلالها و فرآورده های نفتی در مناطق عملیاتی ممنوع است.
• در صورت وقوع آتش سوزی، پیمانکار موظف است سعی در اطفاء حریق نموده، مراتب را با ذکر محل حادثه با تلفنهای اضطراری به اطلاع مسؤولین HSE برساند.
• درصورت وقوع حادثه و اعلام وضعیت اضطراری، مسؤولین پیمانکار بایستی سریعاً نسبت به جمع‌آوری نفرات پراکنده خود اقدام نموده و دستورالعملهای HSE را به‏مورد اجرا گذارند.
• نظر به اینکه پیمانکار مسؤولیت حفظ جان کارکنان خود را بعهده دارد در زمان اعلام وضعیت اضطراری بایستی نسبت به آمار گیری افراد تحت امر خود اقدام نموده و در صورت مفقود شدن افراد مراتب را سریعاً به امور‏HSE شرکت با ذکر مشخصات کامل افراد و محل کار اعلام و گزارش نماید.
• افراد پیمانکار مجاز به تردد در مواقع آتش سوزی باید از قبل تعیین شده باشند.
• ورود افراد غیر مجاز پیمانکار به محل حادثه آتش سوزی ممنوع است و در مورد پیمانکارانی که کارکنان آن، این دستورالعمل را رعایت نکنند، اقدام قانونی از جمله اخذ جریمه اعمال خواهد گردید.
• در مواقع آتش سوزی و اضطراری، بایستی کلیه خطوط تلفن واگذار شده به پیمانکار جهت تماسهای ضروری آزاد باشد.
• در صورت بروز شرایط اضطراری، کلیه دستگاهها و تجهیزات متعلق به پیمانکار از قبیل پمپهای آبکش سیار، لجن کش، کمپرسی، لودر، بلدوزر و 000 که در زمان وضعیت اضطراری کاربرد دارند، تحت سرپرستی امور HSEقرار خواهند گرفت و پیمانکار موظف به همکاری می‌باشد.
• پیمانکار باید قبل از شروع کار برنامه یا طرح جلوگیری از حوادث خود را برای مهندس ناظر و.نماینده HSE شرکت تشریح نماید. در همین جلسه احتیاجات پیمانکار در زمینه HSE مورد بحث واقع خواهد شد و از پیمانکاران خواسته خواهد شد که کارکنان و سرپرستان خود را از نکات مورد بحث مطلع نموده و آنانرا به اجرا و رعایت تمام مقررات HSE موظف نماید.
• تمام اشخاصی که به تأسیسات شرکت وارد میشوند (ازجمله کارکنان پیمانکار) تابع مقرراتی خواهند بود که در آن زمان توسط شرکت برای اجرای اصول HSEدر مورد کارکنان و اموال، به‏منظور جلوگیری از آتش‏سوزی و سایر حوادث تعیین گردیده است.
• شرکت این حق را برای خود محفوظ می‌دارد که در تمام مواردی که شرایط انجام کاری برای کارکنان و اموال شرکت یا پیمانکار مخاطره آمیز باشد بتواند از ادامه تمام یا قسمتی از آن جلوگیری‌ نماید.
• پیمانکار تمام ملاحظات HSE برای حفاظت کارکنان، اموال و محیط‏زیست را که توسط شرکت یا دولت اجرای آنها ضروری تشخیص داده شده، معمول خواهد داشت.
• پیمانکاران و کارکنان او موظف خواهند بود که مقررات شرکت را در مورد استعمال دخانیات و حمل کبریت و فندک به اماکن شرکت و همچنین روشن کردن آتش رعایت نمایند.
• کارکنان پیمانکار فقط باید در محلهایی که توسط امور HSEتعیین می‌گردد اقدام به تهیه چای و گرم کردن غذا و استعمال دخانیات نماید.
• پیمانکار موظف است وسایل ایمنی مانند عینک، کفش، کلاه و 000 و وسایل مخصوص کارهای معین نظیر پیش بند، دستکش نسوز، نقاب جوشکاری و 000 را تهیه و در اختیار کارکنان خود قرار دهد و برای استفاده از آنها نظارت دقیق بعمل آورد.
• بدون اطلاع و جلب موافقت رئیس یا ناظر منطقه انجام هر کاری در آن کارخانه مجاز نخواهد بود. هر گونه جوشکاری یا سوزانیدن مواد زائد ممنوع بوده مگر وقتی که آزمایشات کاری انجام شده و یا پروانه کار گرم از طرف اشخاص صلاحیتدار صادر و امضاء شده باشد.
• تجهیزات متعلق به پیمانکار ( از قبیل نردبان ـ ابزار الکتریکی ـ ابزار دستی و نظایر آن ) تا وقتی که با حداقل شرایط HSE تعیین شده توسط شرکت مطابقت نداشته باشد نباید مورد استفاده قرار گیرند. این تجهیزات شامل کفشک ایمنی پایه های تمام نردبان ها، مجهز بودن تمام تجهیزات و لوازم الکتریکی به سیم اتصال زمین و غیره می‌باشد.
• تمام حفره ها و دهانه ها علامت گذاری و در جلوی آنها باید موانعی قرار داده شده باشد و در روز نیز با پرچم زرد و در شب به چراغ چشمک زن زرد مجهز باشد.
• کارکنان پیمانکار باید در محوطه، منطقه و یا کارگاه، مجهز به کلاه ایمنی، عینک، کفش و سایر وسایل ایمنی مورد نیاز باشند.
• در تمام داربست ها و کانال ها باید از آهن استاندارد استفاده شود.
• از هوای فشرده نباید برای گردگیری بدن و لباس کارکنان استفاده گردد.
• در تمام منطقه باید برای نگاهداری مایعات قابل احتراق از ظروف مخصوص استفاده شود.
• کارگران باید بعد از انجام کار نظافت نمایند و این کار شامل جابجا کردن داربست‌ها و ابزار ها و دور کردن زباله (در صورت موجود بودن) می‌باشد.
• تمام پیمانکاران و کارکنان آنها موظف خواهند بود که به تمام علائم راهنمایی نصب شده در منطقه توجه و مقررات مربوطه را اجرا نمایند.
• کارکنان باید منحصراً مشغول کاری باشندکه برای انجام آن استخدام شده اند لذا گماردن آنان به سایر کارهائیکه در تخصص آنان نمی‌باشد مجاز نیست.
• پیمانکاران موظفند از افراد دارای صلاحیت فنی و متخصص جهت انجام وظایف محوله استفاده نمایند و بکارگیری افراد متفرقه و ناوارد جهت اجرای امور مورد تعهد مجاز نمی‌باشد.
• پیمانکار موظف است کلیه تجهیزات موقت یا قابل حمل آتش نشانی برای نصب در کارگاه خود را که با نظر شرکت، استفاده از آنها ضروری تشخیص داده شده در طول مدت کار به هزینه خود تهیه و کارکنان را بطرز عمل آنها آشنا نماید.
• در تمام مدت کار پیمانکاران بدون اینکه از شرکت هزینه ای مطالبه نماید تمام اقدامات احتیاطی لازم را بعمل خواهد آورد تا از وارد آمدن خسارت به تجهیزات اموال شرکت و متوقف شدن کار جلوگیری شود مانند :
الف ـ احداث تور ایمنی زیر سیمهای انتقال نیرو در محلهای عبور و مرور.
ب ـ نصب حفاظ روی قسمتهای گردنده در ماشین آلات.
ج ـ حفاظ لازم روی لوله هایی که از روی جاده و یا از زیر زمین عبور می‌کند و همچنین مجراهای فاضلاب بمنظور رفع وزن تحمیلی کامیونها ـ جرثقیلها و یا تجهیزات دیگر.
د ـ انجام مقدمات لازم جهت جلوگیری از ریزش کانالها و دیواره ها.
• پیمانکار باید ‌‌با بازرسی کارگاه، اعمال و شرایط ‌نا ایمن را در محیط کار برطرف نماید.
• کارکنان پیمانکار باید مقررات HSE شرکت را رعایت کرده و طرز رفتارشان رضایت بخش باشد. پیمانکار باید در تمام مواقع اصول انضباط را در مورد کارکنان خود شدیداً اجرا نماید.
• تمام کارکنان پیمانکار باید نشان مخصوص ورود به محوطه را به سینه خود الصاق نمایند.
• پیمانکار باید احتیاط های ویژه که به وی ابلاغ شده رعایت نموده و از نظر پیشگیری حوادث و آتش سوزی و مبارزه با حریق وسایل لازم را به کمک مهندس ناظر و مقامات HSE طبق استاندارد شرکت در محل آماده نماید.
• وسائط نقلیه مورد استفاده توسط پیمانکاران مانند کامیونها و تجهیزات متحرک، بایستی از نظر فنی کاملاً سالم و سیستم سیم کشی برق و تخلیه دود (اگزوز) آنها بدون عیب باشد. جرثقیل نیز باید دارای پروانه معتبر بهره برداری باشد.
• مسؤولین مربوطه در مواقع لازم اقدام به بازرسی مجدد خواهند نمود تا اطمینان حاصل نمایند که این تجهیزات بموقع تعمیر می‌شوند. ماشینهای جوشکاری و مولدهایی که بوسیله موتورهای دورن سوز کار می‌کنند باید به اندازه کافی از مخازن و دستگاههایی که از آنها بهره برداری می‌شود دور باشند تا خطری ایجاد ننمایند.
• پیمانکار موظف است تمام تجهیزاتی را که موقتاً جابجا کرده اند دوباره در جای اولیه قرار دهد بعلاوه تمام وسایلی را که خسارت دیده اند تعمیر نموده و تجهیزات از قبیل دیواره های آتش، جاده ها،
• پایه ها و تمام سرویسهای عمومی را به صورت اولیه درآورد خواه این تغییرات برای انجام کار ضروری و یا غیر ضروری باشند.
• پیمانکار مقررات راهنمایی و رانندگی را در محل کار بطور کامل بمرحله اجرا در آورده و همچنین از حمل مسافر بر روی ماشین آلات صنعتی از قبیل بالابرها، لیفتراک، لودر، بولدوزر، وانت و 000 خودداری نماید.
• استفاده از مواد منفجره در محدوده تأسیسات شرکت مجاز نمی‌باشد.

پیوست دو: مقررات ورود و خروج و تردد خودروها (سرعت مجاز و... )
• پیمانکارانیکه برای انجام فعالیت خود نیاز به حضور و تردد مکرر وسائط نقلیه دارند، موظفند در شروع پیمان مجوز ورود و فعالیت خودروهای مذکور را از امور HSEشرکت اخذ و نسبت به معرفی و ارائه مشخصات کامل رانندگان دائم خود به این امور جهت دریافت گواهینامه داخلی اقدام نمایند.
• رانندگان وسائط نقلیه ویژه ( از قبیل لودر، بیل مکانیکی و 000) باید دارای گواهینامه ویژه باشند.
• کلیه وسائط نقلیه ورودی، بایستی سالم و بدون نقص فنی بوده و از نظر ظاهری نیز دارای شرایط مناسب باشند.
• رانندگان پیمانکار تنها بایستی از خیابانهای اصلی شرکت و یا مسیرهای تعیین شده عبور نمایند و بدون اجازه مسؤولین واحدها حق ورود به آنجا را ندارند.
• حداکثر سرعت مجاز خودرو در محوطه شرکت 25 کیلومتر در ساعت می‌باشد.
• سبقت گرفتن در شرکت ممنوع است.
• سوار نمودن سرنشین در قسمت بار وانت یا کامیون ممنوع است.
• سوار نمودن سرنشین بیش از ظرفیت در اتاق خودرو و یا در سمت چپ راننده ممنوع است.
• هر گونه تعمیر، تعویض روغن و شستشوی خودرو در سطح شرکت بجز در مکانهای مجاز، ممنوع است.
• سیگار کشیدن در داخل اتاق خودرو ممنوع است.
• حمل بار بیش از ظرفیت در وانت یا کامیون ممنوع است.
• چنانچه راننده پیمانکار مرتکب تخلف شود، گواهینامه داخلی صادره باطل و حق رانندگی در سطح شرکت تا زمان صلاحدید امورHSE از راننده خاطی سلب می‌گردد.
• کلیه رانندگان پیمانکار موظفند به محض مشاهده حرکت ماشینهای امداد و آتش نشانی در حال انجام مأموریت، خودروهای خود را به سمت راست خیابان هدایت نموده و تا زمان عبور آنها، از حرکت خودداری نمایند.