نویسنده : مهندس احمد قنایی، کارشناس ارشد مهندسی صنایع، مدیر نظارت بر طرح ها و پروژه های گروه توسعه اقتصادی تدبیر

معرفی و کلیات ساختار

با افزایش رقابت در حوزه های مختلف کسب و کار برای یافتن خروجی های سریعتر و ارزانتر، استاندارد جدید ISO در حوزه مدیریت پروژه با هدف افزایش بهره وری و به حداکثر رساندن بازدهی سرمایه تدوین شده است.

استاندارد ISO 21500: 2012 به عنوان راهنمای مدیریت پروژه می تواند در هر نوع سازمان، از جمله سازمان های عمومی، خصوصی و یا اجتماعی و برای هر نوع پروژه صرف نظر از پیچیدگی، اندازه و مدت زمان استفاده شود.

ISO 21500

برخی از خصوصیات این استاندارد را می توان به صورت زیر شرح داد:

    این استاندارد چارچوبی محکم برای مدیریت فرایندهای اصلی پروژه فراهم می کند (فرآیندهای پروژه را می توان به سه قسمت مدیریتی، اصلی و پشتیبانی تقسیم نمود)
    استاندارد ISO 21500 خلاصه ای از دانش و تجربیات جهانی که در استانداردهای مطرح دیگر مانند PMBOK و BS 6079 آمده است نیز می باشد
    ساختار این استاندارد مطابق با حوزه های 10 گانه موجود در PMBOK (مدیریت یکپارچگی، مدیریت محدوده، مدیریت زمان، مدیریت هزینه، مدیریت کیفیت، مدیریت منابع انسانی، مدیریت ارتباطات، مدیریت ریسک، مدیریت تدارکات، مدیریت ذی نفعان) تعریف نموده و توسعه و پشتیبانی می کند.
    با توجه به اینکه سیستم مدیریت کیفیت ISO 9001 در اکثر شرکت ها پیاده سازی شده است، این استاندارد نیز به نحوی سازماندهی شده است که ساختار فرآیندهای 39 گانه آن هماهنگ با دیگر سیستم های مدیریتی شرکتها باشد.
    این استاندارد هماهنگ با فرآیندهای 46 گانه مدیریت پروژه PMBOK است که در حوزه های 10 گانه و همچنین گروهای فرآیندی 5 گانه (آغازین، برنامه ریزی، اجرا، کنترل و اختتام) تعریف می شوند با این تفاوت که فرآیندهای ISO 21500 شامل 39 فرآیند می باشد.

مدیریت پروژه در حال حاضر یکی از بزرگترین کسب و کارها بشمار می رود. با توجه به مطالعه های انجام شده توسط موسسه مدیریت پروژه، بیش از 24.4 میلیون کارمندان در پروژه های مختلف در 11 اقتصاد بزرگ در سال 2006 فعال بوده اند. پیش بینی می شود این کسب کار تا سال 2016 گسترش چشم گیری داشته باشد و شامل 32.6 میلیون کارکنان در همان کشورها خواهد بود.

استاندارد ISO 21500 توضیحات سطح بالایی از مفاهیم و فرایندهای مدیریت پروژه ارائه می دهد که نتایج تجارب موفقیت آمیز کارهای انجام شده در این حوزه می باشد. مدیران پروژه تازه کار و همچنین مدیران با تجربه که قصد ورود به این کسب و کار را دارند قادر خواهند بود با استفاده از راهنمایی های مدیریت پروژه در این استاندارد موفقیتهای پروژه خود را بهبود دهند و به نتایج بهتری در این کسب و کار برسند.

رئیس کمیته پروژه و مسئول تهیه استانداردهای جدید، مطرح می کند که ISO 21500 قادر است راهنمای مناسبی برای افراد باشد که چگونه نظم سازمانی مورد نیاز با کسب و کار مدیریت پروژه را در هر نوع سازمان که هستند پیاده سازی کنند. همچنین این استاندارد به نحوی نوشته شده است که بتوان از آن به عنوان یک راهنمای پایه که هدفش اطلاع رسانی کلی در حوزه مدیریت پروژه به خوانندگان است استفاده کرد بدون آنکه در مفاهیم دانشی آن عمیق شده باشیم.

مزایای دیگر استفاده از استاندارد ISO 21500 شامل:

    تشویق انتقال دانش بین پروژه ها و سازمان ها برای بهبود تحویل پروژه
    تسهیل فرآیندهای مناقصه کارآمد از طریق استفاده از اصطلاحات مدیریت پروژه فراگیر
    فعال کردن انعطاف پذیری و قابلیت های کارکنان مرتبط با کسب و کار مدیریت پروژه به نحوی که توانایی کار بر روی پروژه های بین المللی را داشته باشند
    ارائه اصول مدیریت پروژه و فرایندهای جهانی

دبیر کمیته پروژه های ISO بیان می کند "در اقتصاد رو به رشد جهانی، مدیران پروژه نیاز به راهنمایی برای درک بثهتر اصول اساسی مدیریت پروژه دارند.ISO 21500 به کسانی که در پروژه ها درگیر هستند کمک می کند تا موفقیت خود را در طیف گسترده ای از انواع پروژه بهبود دهند".

طبق برنامه ریزی که انجام شده است، استانداردISO 21500 اولین استاندارد در خانواده استانداردهای مدیریت پروژه می باشد. این استاندارد به نحوی طراحی شده است که با استانداردهای بین المللی مرتبط مانند استاندارد ISO 10006: 2003(سیستم های مدیریت کیفیت – راهنمای مدیریت کیفیت در پروژه ها)، استاندارد ISO 10007: 2003( سیستم های مدیریت کیفیت – راهنمای مدیریت پیکربندی)، استاندارد ISO 31000: 2009 (مدیریت ریسک - اصول و دستورالعمل ها) و برخی از استانداردهای خاص در صنایعی مانند هوافضا و IT مطابق باشد.

ISO 21500: 2012 (راهنمای مدیریت پروژه) ، توسط کمیته پروژه ISO / PC 236(مدیریت پروژه) توسعه داده شده است، ومی توان آن را از موسسات ملی عضو سازمان ISO تهیه نمود. این استاندرد را همچنین می توان به صورت مستقیم از دبیرخانه مرکزی ISO تهیه نمود. این موسسه در سوئیس مستقر می باشد و قیمت این استاندارد 140 فرانک سوئیس می باشد..

تاریخچه و کلیات استاندارد 21500

    در سال 2006 BSI درخواستی برای کمیته مرکزی ایزو جهت تدوین استاندارد مدیریت پروژه ارسال نمود
    سازمان استاندارد های بین المللی ISO با اختصاص یک کمیته فنی (TC236) از سال 2006 میلادی تدوین و توسعه استاندارد جدیدی را تحت عنوان ISO 21500 (راهنمای مدیریت پروژه) با مشارکت 37 عضو از کشورهای مختلف و 12 ناظر در دستور کار خود قرارداد.
    در اواخر سال 2012 میلادی اولین ویرایش استاندارد ISO 21500 انتشار یافت
    محوریت ANSI در کمیته TC236 مشارکت و تاثیر گذاری پر رنگ موسسه مدیریت پروژه (PMI) در تهیه استاندارد ISO 21500 بدنبال داشته است.