روش ها و برنامه های مسئولیت اجتماعی در بانکها
چکیده
در سالهای اخیر اهمیت مسئولیت اجتماعی سازمان ها افزایش یافته است . مسئولیت اجتماعی سازمان ها به عنوان تاثیر مثبت بر جامعه از طریق مدیریت فرآیند های کسب و کار در یک مسیر درست شناسایی و تعریف می گردد.
با توجه به رقابت سخت در صنعت بانکداری ، برقراری ارتباط خوب کاری با مشتریان این صنعت ، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. از زمانی که مشتریان دارایی خیلی مهمی برای کسب و کارهای مختلف من جمله بانک ها گشتند ، ارائه خدمات برتر به آنها اهمیت بیشماری یافت . این روزها بانکهای دنیا میلیون ها دلار در راستای بهبود فعالیت های مسئولیت های اجتماعی خود برای خلق رابطه ی مستحکم تر با مشتریانشان و همچنین افزایش شهرت و اعتبار خود در نزد جامعه ، خرج می کنند. این تغییرات احتمالا بخاطر افزایش فشار از طرف مشتریان ، و افزایش انتظارات مشتریان برای داشتن رابطه ای خوب با بانکها می باشد.
صنعت بانکداری بر فعالیت های مسئولیت اجتماعی همچون : آموزش ، سلامتی ، بازاریابی زیست محیطی و ... تمرکز دارد. همچنین بعضی از بانکها از رسید و قبض های الکترونیکی بجای رسیدهای کاغذی استفاده می کنند تا در حفاظت از محیط زیست سهیم باشند.
بانکها از استراتژی های مسئولیت اجتماعی استقبال می کنند چون به افزایش سودآوری ، افزایش وفاداری مشتریان و جلب اعتماد آنان و ایجاد نگرش مثبت آنان نسبت به برند بانکها می انجامد.
واژه های کلیدی : بانک ، مسئولیت اجتماعی ، مشتریان
مقدمه
بانکها با در اختيار داشتن قسمت عمده‌اي از وجوه در گردش جامعه و تخصيص آن به بخش‌هاي مختلف اقتصادي، نقش بسيار مهمي را در هر نظام اقتصادي ايفاء مي‌نمايند و در تنظيم روابط و مناسبات اقتصاد جامعه، تاثير بسزايي دارند . یکی از مباحث مهم این روزها برای شرکت های مختلف ، مسئولیت های آنان است و عبارت « مسئولیت های اجتماعی » در مباحث مربوط به کسب و کار به طور گسترده ای مورد استفاده قرار می گیرد. بانکها موسساتی تجاری هستند که برای تولید سود از طریق ارائه انواع صحیح خدمات مالی به مشتریان خود فعالیت می کنند. هر بانکی باید به عنوان یک موسسه کسب و کار به مشتریان خود اهمیت دهد و رویکرد ارتباط دوستانه با مشتری را ایجاد و توسعه نماید.
مسئولیت اجتماعی
مسئولیت اجتماعی سازمانها مجموعه وظایف و تعهداتی ست که سازمان بایستی در جهت حفظ ، مراقبت و کمک به جامعه ای که در آن فعالیت می کند ، انجام دهد. همچنین مسئولیت اجتماعی سازمان ها به نقش آنها در حوزه اجتماع می پردازد . مسئولیت اجتماعی سازمان ها در رابطه با مسئولیت در برابر جامعه ، انسان ها و محیطی ست که سازمان ها در آن فعالیت می کنند و این مسئولیت از مسئولیت های اقتصادی و مالی سازمان فراتر رفته است .
مسئولیت اجتماعی فعالیتی ست در راستای سود و منفعت اجتماعی و فراتر از منافع سازمان می باشد . بانکها در قبال محیط ، جامعه و مردم آن مسئولیت دارند . همان طور که بانک ها با دیگر واحد های اقتصادی تفاوت دارند ، مسئولیت های اجتماعی شان نیز متفاوت است .
مسئولیت های اجتماعی بانک ها
مسئولیت های اجتماعی بانکها در دو دسته ی فعالیت های غیر مولد در حیطه ی کسب و کار و فعالیت های مرتبط با حیطه ی کسب و کار تقسیم می شوند .
فعالیت های غیر مولد در حیطه کسب و کار بانک ها عبارتند از :
فعالیت های داوطلبانه برای بهبود محیط زندگی
حمایت از گروه های اجتماعی محروم
حمایت از جوامع محلی
حمایت از ورزش
حمایت از سازمان های غیر دولتی (NGOs )
حمایت از فرهنگ و هنر و علم
حمایت از افراد کارتن خواب
حمایت از بیماران مبتلا به ایدز
حمایت از مردم محروم
کاهش اثرات زیست محیطی (جمع آوری انتخابی زباله، طرح بندی دفتر)
ایجاد مشاغل، شرایط کاری مناسب، فرصت های برابر
فعالیت های مولد و مرتبط با حیطه ی کسب و کار
توسعه آگاهی و سواد مالی و آموزش مالی
مسئول، وام محتاطانه، مدیریت ریسک
خدمات مالی عادلانه و شفاف، رسیدگی به شکایات
کمک به مشتریان محروم در استفاده از خدمات بانکی، خلق محصولات برای مشتریان با نیازهای ویژه
مشارکت و رفتار اخلاقی با ذینفعان
رساندن کمک های مالی به شرکت های اجتماعی
تامین مالی سرمایه گذاری در راستای حفاظت از محیط زیست
ایجاد اصول اساسی تامین مالی بخش های حساس
مبارزه با پولشویی ، فساد و تروریسم
مسئولیت های اجتماعی بانک ها و آیندگان و فرزندان این مرز و بوم
یکی از مباحث به روز در حیطه ی مسئولیت های اجتماعی سازمان ها که این روزها توجه سازمان های جهانی را به خود جلب کرده است مباحث مربوط به حفظ و نگهداری از محیط زیست و و کاهش اثرات مخرب زیست محیطی سازمان ها با استفاده از فناوری های نوین است که آنرا فناوری های سبز می نامند .
امروز مباحث مربوط به سبز شدن مورد توجه بانکهای دنیا قرار گرفته است و بانکها می کوشند تا بررسی فعالیت های خود و حذف فرآیند های غیر ضروری و همین طور کاهش استفاده از کاغذ در حفظ محیط زیست خود سهیم باشند . از آنجایی که ما این زمین را از آیندگاه خود به امانت گرفته ایم ، تلاش در جهت حفظ زمین و کاهش آلاینده های زیست محیطی کمک شایانی به این هدف می کند.
این روزها سازمان ها سبز شدن را در راس مسئولیت های اجتماعی خود قرار می دهند . بانکها نیز با اقدام در راستای سبز شدن و استفاده بهینه از منابع و همین طور الکترونیکی شدن روند های درون سازمانی شان ، می تواند قدم مهمی در حیطه ی این مسئولیت مهم اجتماعی خود بردارند. همچنین با این اقدام به جذب و افزایش وفاداری در مشتریان خود منجر شوند . در کشور ما بانکی که در این راستا پیشقدم شود می تواند برگ برنده را از آن خود کند و تصویر ذهنی مشتریان خود را بهبود بخشد.
نمونه ای از مسولیت پذیری اجتماعی در دنیای غرب:
سال ۲۰۱۳ شرکت مخابراتی ودافون (دومین شرکت مخابراتی بزرگ دنیا و شرکتی که اس‌ام‌اس را اختراع کرد) متوجه اشکال در یکی از دکل‌هایش در دانشگاه ساوتهمپتون شد. وقتی مهندسان شرکت برای تعمیر دکل اعزام شدند دیدند که یک شاهین روی دکل لانه ساخته‌است. شاهین در انگلیس گونه حمایت شده است. نزدیک شدن به لانه آن جرم است و اگر کسی باعث بشود که پرنده‌ها لانه‌شان را ترک کنند پنج هزار پوند جریمه می‌شود.
کاربران ودافون در ساوتهمپتون هر روز اعتراض می‌کردند و جریمه پنج هزار پوندی برای شرکتی که سالانه ۴۰ میلیارد پوند درآمد دارد خنده‌دار است. اما سخنگوی شرکت اعلام کرد که ما باید به حیات وحش احترام بگذاریم و نمی‌توانیم کار غیر قانونی بکنیم و باید تا حدود دو ماه دیگر که جوجه‌ها پرواز درمی‌آیند صبر کنیم.
یکی از مشتریان ودافون می‌گفت در جواب اعتراض او گفته‌اند «می‌توانی به چین بروی» (ظاهرا چین به عنوان کشوری که به محیط زیست هیچ اهمیتی نمی‌دهد شهرت پیدا کرده است)
امسال دوباره این ماجرا برای ودافون تکرار شد. این بار نه یک شاهین بلکه پنج جفت شاهین روی پنج دکل ودافون در شهر لندن لانه ساختند و برنامه ۲۰۰ میلیون پوندی برای ارتقای سیستم به شبکه 4G به تعویق افتاد.
انگار شاهین‌ها فهمیده‌اند که مسئولین شرکت ودافون چقدر به آنها علاقه دارند. در کل ۳۰ جفت شاهین از این نوع در شهر لندن وجود دارد و از این ۳۰ تا ۵ تایشان فقط باید بروند سراغ دکل‌های ودافون. در حالیکه هزاران ساختمان و دکل برای لانه‌سازی آنها وجود دارد.
نتیجه گیری
بانک ها نقش عمده ای در بخش های مختلف کشور دارند و سیاست های اتخاذ شده در این موسسات نقش بسزایی را در بخش های مختلف اجتماع ایفا می کند . اجرای مسئولیت های اجتماعی و رسیدگی به وظایف اجتماعی نقش مهم در ایجاد و بهبود برند سازمان ها در جامعه ایفا می کند . رسیدگی به مسئولیت های اجتماعی توسط بانک ها می تواند هم در توسعه ی پایدار نقش مثبتی داشته باشد و هم بانکها را در خلق ارزش بیشتر و کسب سود و افزایش مشتری و افزایش وفاداری مشتریان و همین طور کسب اعتماد و اطمینان مشتریان یاری نماید .
در این راستا بانکها می توانند با به عهده گرفتن مسئولیت های اجتماعی سازمان خود در جامعه ، کمک شایانی به توسعه ی جامعه و بهبود شرایط اجتماعی و محیطی نمایند . از این میان شرکت در فعالیت های غیرمولد و مولد می تواند در برنامه بانک ها قرار گیرد ، فعالیت های داوطلبانه برای بهبود محیط زندگی و حمایت از برنامه های سازمان های حفاظت محیط زیست و فعالیت در راستای استفاده بهینه از منابع و حرکت به سمت سبز شدن از آن دست می باشد.
امید است با بررسی های بیشتر در راستای اجرای هرچه بهتر مسئولیت های اجتماعی این سازمان ها خصوصا در راستای حمایت از محیط زیست ، جامعه ای بهتر و سبز تر را تجربه کنیم.
منابع
1) Dusuki, A. (2005). CORPORATE SOCIAL RESPONSIBILITY OF ISLAMIC BANKS IN MALAYSIA:A Synthesis of Islamic and Stakeholders' Perspectives. Loughborough University.
2) Göthberg, P. (2011). Corporate Social Responsibility in the Swedish Financial Services Sector. Stockholm: Royal Institute of Technology.
3) Gurung, R. (2013). The Impact of Corporate Social Responsibility Initiatives and Customer Centric Initiatives on Customers. Business Economics and Tourism.
4) Lentner, C., Szegedi, K., & Tatay, T. (2015). Corporate Social Responsibility in the Banking Sector. Public Finance Quarterly, 95-103.
5) Matei, M., & Voica, M. (2013). Social Responsibility in the Financial and Banking Sector. Economic Insights – Trends and Challenges, Vol. II (LXV), 115-123.
6) Osellame, I., & Nicholls, C. (2013). Corporate Social Responsibility in Canadian Banking a Case Study on the Equator Principles. The University of Western Ontario.
7) Wu, M.-W., & Shen, C.-H. (2013, September ). Corporate social responsibility in the banking industry: Motives and financial performance. Journal of Banking & Finance, Volume 37, 3529–3547.
8) Yeung, S. (2011). The Role of Banks in Corporate Social Responsibility. Journal of Applied Economics and Business Research, 103-115.