ریشههای ایزو 9001 – 2008 که ممکن است در قراردادها[1] به کار رود در مستنداتی است که منجر به انتشار سریهای استاندارد ایزو 9000 و استاندارد A9858MIL-Q شد. ایزو 9004 - 2000 در واقع به توسعه و پیادهسازی نظام مدیریت کیفیت که ورای الزامات پایهی ایزو 9001 میباشد کمک مینماید و در وضعیتهای غیرقراردادی2 استفاده میشود. در رابطه با این دو قسمت مهم سریهای ایزو 9000، برنامههای ارزیابی و گواهینامهای مختلفی وجود دارد. همانگونه که از مطالب قبل آشکار است هدف ایزو 9001-2008 تسهیل نمودن توافق طرفین قرارداد برای تضمین کیفیت است. خریدار میخواهد مطمئن شود که تأمینکننده از یک برنامه کیفیت جامعی که در قرارداد تعیین شده است استفاده میکند. برای حصول این اطمینان، خریدار ممکن است با ممیزی تأمینکننده که ممیزی شخص دوم3 نامیده میشود برای ارزیابی نظام مدیریت کیفیت تأمینکننده استفاده نماید.
ارزیابی / تأیید ایزو 9000
ممیزی شخص اول خودارزیابی یا ممیزی داخلی
ممیزی شخص دوم ممیزی توسط مشتری
ممیزی شخص سوم ممیزی توسط شخص بیطرف مانند مرکز صادرکنندهی گواهینامه
دامنهی ارزیابی و گواهی سریهای ایزو 9000
سریهای ایزو 9000، بهخصوص ایزو 9004، ممکن است برای خود ارزیابی، طراحی و پیادهسازی یک نظام کیفیت از ممیزی شخص اول استفاده نماید. هدف از این کار این است که یک مدیریت درون سازمانی برای تضمینهای کیفیت ایجاد شود. این ممکن است قبل، حین یا بعد از اینکه نظام توسط مشتری تأیید شد، انجام شود. همانگونه که قبلاً بیان شد، یکی از الزامات برای ممیزی داخلی کیفیت میباشد. بنابر این، بعد از استقرار نظام کیفیت، ممیزی داخلی مستمر باید به عنوان یک الزام استانداردی صورت پذیرد. علاوه بر این، استاندارد ایزو 9001 از طریق ممیزی شخص سوم به جای هر یک از طرفین و نهایتاً برای اخذ گواهینامه به کار میرود. این برنامهها تایید ممیزان برای اجرای عملیات مربوط به اخذ گواهینامه را شامل میشود.
رهنمودهای ایزو 19011
ایزو 19011 به این دلیل تهیه و منتشر شده است که رهنمودهایی برای ممیزی نظامهای مدیریتی ایجاد نماید. این استاندارد به مواردی میپردازد که قبلاً به وسیله شش استاندارد ایزو پوشش داده شده است. ایزو 1-10011، 2-10011 و 3-10011 به ترتیب ممیزی نظام کیفیت، معیار تعیین صلاحیت برای ممیزان نظام کیفیت، و مدیریت برنامههای ممیزی را پوشش میدهند. کمیته فنی 207 (207 TC) ایزو برای مدیریت زیست محیطی، استانداردهای ممیزی ایزو 14010، 14011 و 14012 را تدوین نموده است. در تلاشی که برای هر چه سازگارتر نمودن ممیزی نظامهای مدیریت کیفیت و نظامهای مدیریت زیست محیطی انجام پذیرفت، کمیتهی مشترکی از هر دو کمیتهی فنی تشکیل شد و استاندارد ایزو 19011 طوری تدوین گردید که برای هر دو نوع ممیزی به کار رود.
[1]. Contractual 2. Non Contractual 3. Second-Party Audit