برای درک بهتر عالمین علم مدیریت سازمان را با استعاره ها توصیف می کنند. استعاره های متفاوتی در مورد سازمان ها وجود دارد که در ادامه به معرفی برخی از آن ها خواهیم پرداخت.

استعاره را می توانیم توصیفی بدانیم که از طریق تشبیه یک پدیده به پدیده ای دیگر، که باهم دارای وجوه مشترکی هستند، به روشن شدن ذهن ما یاری می دهد. استعاره موضوعات و پدیده های پیچیده را به وسیله تأکید کردن بر نکات کلیدی آن ها ساده و قابل درک می سازد (مدیریت عمومی، الوانی ص 24).

استعاره ها از آنچه ذهن ما بدان آشناست برای شناختن آنچه ذهن کمتر بدان آشنایی دارد استفاده می کند و در آن جایی که زبان از بیان و تعریف ناتوان ماند به یاری می شتابد. (P.J Frost Organization Culture, London Sage publication p. 158) ).

یکی از این استعاره ها سازمان همچون موجودی زنده می باشد.

 در دیدگاه زیستی به سازمان همچون موجودی زنده نگریسته می شود. انسان ها در سازمان ها اساسی ترین نقش را ایفا می کنند و هم آنان هستند که به سازمان موجودیتی انسان وار می دهند. تشبیه سازمان به موجود زنده مفاهیمی چون سازگاری، تطبیق پذیری سازمانی، سلامت و بهبود سازمان و دوره های زندگی سازمانی را در ادبیات مدیریت و سازمان متداول ساخت. (مدیریت عمومی، الوانی ص 29).

پس از آشنایی با این استعاره شیرین و دانستن اینکه  برای درمان هر موجود زنده نیاز به آزمایشات صحیح و کامل داریم و هرچه دقت این آزمایش ها بیشتر و دقیق تر باشد بهبود ها و فرآیند درمان مؤثرتر خواهد بود.، مفهومی در علم مدیریت ایجاد شد به نام عارضه یابی سازمانی. عارضه یابی سازمانی به ما کمک می کند تا سازمان را بهتر درک کنیم و با شناخت کامل از وضعیت موجود و پیداکردن مشکلات آن که با عنوان عارضه خوانده می شود، سعی دریافتن معضلات و تنگناهائی کنیم که ممکن است بعنوان سدی مانع حرکت سازمان در مسیر رشد باشد.

عارضه یابی بعنوان یکی از ابزارهای اولیه و مفید برای سازمان هایی است که در اندیشه تعالی بوده و سعی دارند در این راه قدم بگذارند.

در فضای کسب و کار رقابتی امروز که سازمان ها برای بقا نیاز به بهبود و تعالی دارند، تا با چابکی بتوانند خود را با تغییرات محیط وفق داده، تهدیدات را پشت سر گذاشته یا حتی تبدیل به فرصت کنند، سازمانی موفق است که  از سلامت کامل برخوردار بوده و بند های کفش خود را محکم بسته باشد و پس از آن در جاده ی درست گام برداریم. اگر وارد راه پر پیچ و خم رقابت شویم و ذهن و جسمی بیمار داشته باشیم قدم هایمان ما را به ورطه نابودی خواهند کشاند.

اصولاً سازمانی متعالی است که کیفیت خروجی های آن مورد رضایت مشتریان ، مصرف کنندگان ، کارکنان ، سهامداران ، تأمین کنندگان کالا و خدمات و جامعه قرار گیرد. قدم اول در این راه چیست؟ ما با انجام فرآیند عارضه یابی سازمانی به مشکلات و امراض سازمان پی برده و سپس با تعریف پروژه های بهبود، قدم اول را برای آماده سازی خود در مسیر رشد و تعالی بر میداریم.

البته این سازمان می تواند این قدم را بر ندارد زیرا بقا اجباری نیست. (تلمیحی به جمله معروف دکتر دمینگ که می فرمایند: در آینده دو نوع شرکت وجود خواهند داشت : آنها که مدیریت کیفیت فراگیر را اجرا کرده اند و آنها که از دور خارج شده اند. شما ناچار به اجرا نیستید. زیرا بقا اجباری نیست.)

نویسنده: کامران پژوهنده - خانه ایزو ایران