یکی از موضوعات مهمی که در استاندارد مدیریت پروژه، ISO21500، به آن پرداخته شده است، دوره عمر پروژه (Project life cycle) است. طبق تعریف استاندارد ISO21500، دوره عمر پروژه عبارت است از مجموعهای از مراحل تعریف شده از ابتدا تا انتهای پروژه که هر مرحله آن دارای اقلام تحویلی مشخصی است که به واسطه اجرای مجموعهای از فعالیتها تامین میشوند. در استاندارد مدیریت پروژه، ISO21500، در مجموع 13 بار از واژه دوره عمر پروژه استفاده شده است.
مطابق بند 3-3 استاندارد ISO21500، مدیریت پروژه شامل یکپارچهسازی مراحل مختلف دوره عمر پروژه میشود و هر مرحله از دوره عمر پروژه باید دارای اقلام تحویلی مشخص و منطبق با الزامات ذینفعان باشد.
همچنین، بر اساس بند 3-4-3 استاندارد ISO21500، مدیر پروژه باید منافع و تحقق آنها را مد نظر قرار دهد، زیرا در طول دوره عمر پروژه، بر تصمیمگیری تاثیر خواهند گذاشت.
همانطور که در بند 3-10 استاندارد ISO21500 آمده است، پروژهها معمولا، براساس نیازهای مشخص شده برای اداره و کنترل، در قالب چند مرحله سازماندهی میشوند که این مراحل باید یک توالی منطقی را با شروع و پایان مشخص دنبال کنند، و باید از منابع برای تامین اقلام تحویلی استفاده کنند.
دوره عمر پروژه بازه زمانی آغاز پروژه تا پایان آن را پوشش میدهد. مراحل پروژه به مقاطع تصمیمگیری تقسیم میشوند که میتوانند بسته به محیط سازمانی، متفاوت باشند. مقاطع تصمیمگیری اداره پروژه را تسهیل میکنند. بر اساس بند 3-10 استاندارد ISO21500، در پایان آخرین مرحله، پروژه باید تمام اقلام تحویلی را تامین کرده باشد.
مراحل پروژه در مجموع به عنوان دوره عمر پروژه شناخته میشوند و ، برای مدیریت کارای پروژه در طول کل دوره عمر پروژه، مجموعهای از فعالیتها باید در هر مرحله اجرا شوند.
بر اساس بند 3-10 استاندارد ISO21500، برای مدیریت یک پروژه در دوره عمر آن، فرآیندهای مدیریت پروژه باید برای کل پروژه به صورت کامل یا جداگانه برای هر مرحله و برای هر تیم یا زیر-پروژه مورد استفاده قرار گیرند.
شاخصترین فرآیندهایی که بر اساس استاندارد ISO21500 باید در طول کل دوره عمر پروژه اعمال شوند، عبارت اند از:
- فرآیند شناسایی ریسکها (بند 4-3-28)؛ زیرا ممکن است ریسکهای جدیدی شناخته شوند یا ممکن است ریسکها، به واسطه پیشرفت پروژه در طول دوره عمر خود، تغییر کنند.
- فرآیند کنترل ریسکها (بند 4-3-31)؛ زیرا ریسکهای پروژه باید به صورت دورهای در طول دوره عمر پروژه، زمانی که یک ریسک جدید بروز میکند یا هنگامی که به یک مایلاستون میرسد، مورد ارزیابی قرار گیرند.
- فرآیند اجرای کنترل کیفیت (بند 4-3-34)؛ زیرا باید در طول کل دوره عمر پروژه وضعیت تحقق اهداف مقرر پروژهها، الزامات و استانداردهای کیفیت تعیین و علتهای عملکرد نامطلوب، و راههای برطرف ساختن آن شناسایی گردند.
- نویسنده:دکتر مانی الهی