مقایسه دو استاندارد ایزو ۲۱۰۰۱ و ایزو ۲۹۹۹۰ و ده تفاوت اصلی آن 

در عصری که مدیریت کیفیت در آموزش به اولویتی برای نهادهای آموزشی تبدیل شده‌ است، انتخاب استاندارد مناسب برای سیستم مدیریت کیفیت (QMS) اهمیت بسیاری دارد. مقایسه دو استاندارد ایزو ۲۱۰۰۱ و ایزو ۲۹۹۹۰ و ده تفاوت اصلی آن، گامی اساسی است که هر سازمان آموزشی باید پیش از پیاده‌سازی سیستم مدیریت کیفیت بردارد. بدون شک، انتخاب نادرست می‌تواند منجر به هزینه‌های بالا، ناکارآمدی در فرایندهای آموزشی، و حتی افت کیفیت خدمات ارائه‌شده شود. 

لینک پیشنهادی برای آشنایی بیشتر با مشاوره دریافت ایزو: مقدمه‌ای بر استانداردهای ایزو در حوزه آموزش

ایزو ۲۱۰۰۱ و ایزو ۲۹۹۹۰، دو استاندارد بین‌المللی ویژه‌ در حوزه آموزش و یادگیری هستند.

هریک اهداف، ساختار و مزایای خاص خود را دارد. یکی بیشتر برای مؤسسات آموزشی رسمی مانند دانشگاه‌ها طراحی شده است، دیگری برای ارائه‌دهندگان خدمات یادگیری غیررسمی. از این رو، شناخت تفاوت‌های بین این دو و دانستن اینکه کدام استاندارد با ساختار، اهداف و مخاطبان نهاد آموزشی شما همخوانی دارد، ضروری است.

مروری کلی بر استانداردهای ایزو ۲۱۰۰۱ و ایزو ۲۹۹۹۰

ایزو ۲۱۰۰۱ (ISO 21001:2018) چیست؟

ایزو ۲۱۰۰۱ یک استاندارد بین‌المللی است که به‌طور خاص برای «سازمان‌های آموزشی» طراحی شده است. این استاندارد بر پایه ساختار HLS ایزو ۹۰۰۱ توسعه یافته اما به‌گونه‌ای طراحی شده که نیازهای خاص آموزش و یادگیری را پاسخ دهد. برخی ویژگی‌های کلیدی ایزو ۲۱۰۰۱: - تمرکز بر تعامل مؤثر با یادگیرندگان و سایر ذی‌نفعان - اولویت‌دهی به نتایج یادگیری - بهبود پیوسته عملکرد آموزشی - تسهیل فرآیندهای ممیزی و ارزیابی خارجی

ایزو ۲۹۹۹۰ (ISO 29990) چیست؟

ایزو ۲۹۹۹۰ برای «ارائه‌دهندگان خدمات آموزشی غیررسمی» طراحی شده است، مانند موسسات آموزش مهارتی، آموزشگاه‌های زبان، یا سازمان‌های آموزشی حرفه‌ای. این استاندارد از ساختار ساده‌تری نسبت به ISO 21001 برخوردار است و تمرکزش روی فرآیند یادگیری و بهبود کیفیت خدمات آموزشی است. برخی ویژگی‌های کلیدی ایزو ۲۹۹۹۰: - تاکید بر نیازهای مشتری (یادگیرنده محور) - پوشش خدمات آموزشی غیررسمی - تمرکز بر مدیریت منابع و بهره‌وری - ساده‌تر و کاربردی‌تر برای سازمان‌های کوچک

مقایسه دو استاندارد ایزو ۲۱۰۰۱ و ایزو ۲۹۹۹۰ و ده تفاوت اصلی آن

برای اینکه بهتر بتوانید میان این دو استاندارد انتخاب کنید، در جدول زیر به بررسی ۱۰ تفاوت اصلی بین ایزو ۲۱۰۰۱ و ایزو ۲۹۹۹۰ می‌پردازیم:

موضوع	ISO 21001	ISO 29990
هدف اصلی	مدیریت کیفیت در سازمان‌های آموزشی رسمی	بهبود کیفیت فرایندهای یادگیری غیررسمی
ساختار استاندارد	مبتنی بر ساختار HLS (ساختار سطح بالا)	ساختاری ساده و مستقل
نوع سازمان هدف	دانشگاه‌ها، مدارس، آموزشکده‌ها	آموزشگاه‌های تخصصی، حرفه‌ای
تمرکز اصلی	انتقال دانش و نتایج یادگیری	فرآیند یادگیری و رفع نیاز یادگیرنده
میزان پیچیدگی	پیچیدگی بیشتر؛ نیاز به مدیریت راهبردی	سادگی بیشتر؛ مناسب سازمان‌های کوچکتر
سازگاری با سایر ایزوها (مثل ایزو ۹۰۰۱)	بسیار سازگار	سازگاری محدود
میزان تمرکز بر رضایت ذینفعان	بسیار بالا	متوسط
قابلیت بین‌المللی (برای نهادهای بزرگ)	عالی	مناسب اما محدودتر
وضعیت به‌روزرسانی	فعال و پشتیبانی شده (آخرین نسخه ۲۰۱۸)	اکنون با استاندارد ISO 21001 جایگزین شده
قابلیت پیاده‌سازی در سیستم‌های دولتی	بسیار بالا	پایین‌تر

کدام استاندارد برای نهاد آموزشی شما مناسب‌تر است؟

انتخاب بین ISO 21001 و ISO 29990 به عوامل متعددی بستگی دارد:

• نوع نهاد آموزشی: اگر سازمان شما یک دانشگاه، مدرسه یا مؤسسه رسمی آموزشی است، ایزو ۲۱۰۰۱ انتخابی مناسب‌تر خواهد بود.
• هدف فعالیت آموزشی: موسسات آموزش غیررسمی، مثلا آموزشگاه‌های زبان یا آموزش مهارت‌های شغلی، می‌توانند از ایزو ۲۹۹۹۰ بهره بیشتری ببرند.
• سطح منابع: اگر منابع محدود دارید، ISO 29990 به دلیل ساده‌تر بودن، گزینه‌ بهتری است.

تجربه ما در پیاده‌سازی این استانداردها در آموزشگاه‌ها و دانشگاه‌ها

در سال‌های اخیر، تیم حرفه‌ای ما در ISOHOME تجربه بسیار موفقی در استقرار هر دو استاندارد داشته است. یکی از پروژه‌های اخیر ما مربوط به یک دانشگاه دولتی بوده که با استفاده از ISO 21001 موفق به افزایش قابل‌توجه رضایت دانشجویان و بهینه‌سازی فرآیند برنامه‌ریزی درسی شد. در مقابل، یک آموزشگاه زبان با استفاده از ISO 29990 موفق به ارتقای سطح یادگیری دانش‌پذیران خود و تعامل بهتر با مدرسان شد.

جمع‌بندی: یک راهنمای کاربردی برای انتخاب استاندارد مناسب

به‌طور خلاصه، مقایسه دو استاندارد ایزو ۲۱۰۰۱ و ایزو ۲۹۹۹۰ و ده تفاوت اصلی آن به شما دید بهتری در مسیر انتخاب استاندارد مدیریتی مناسب برای نهاد آموزشی‌تان می‌بخشد. ISO 21001 گزینه‌ای جامع‌تر و با ساختاری پیشرفته‌تر برای نهادهای رسمی آموزشی است، در حالی که ISO 29990 انتخابی ساده‌تر برای نهادهای با رویکرد آموزشی غیررسمی و کوتاه‌مدت است. اگر هنوز در انتخاب مردد هستید، پیشنهاد ما این است که با تیم مشاوره ما در ISOHOME تماس بگیرید و از مشاوره رایگان ما استفاده نمایید.

سوالات متداول (FAQ)

۱. آیا ISO 29990 منسوخ شده است؟

بله، در سال‌های اخیر ایزو ۲۹۹۹۰ توسط ISO لغو شده و به‌صورت رسمی با ISO 21001 جایگزین شده است. با این‌حال، سازمان‌هایی که قبلاً آن را دریافت کرده‌اند همچنان می‌توانند به صورت داخلی از آن استفاده کنند.

۲. از کجا می‌توانم ISO 21001:2018 را دانلود کنم؟

دانلود مستقیم این استاندارد بدون خرید از مراجع معتبر امکان‌پذیر نیست. پیشنهاد می‌کنیم از سایت رسمی ISO یا نمایندگان رسمی در کشور اقدام به خرید نسخه اصلی نمایید. یا به وبسایت ما ISOHOME مراجعه کنید تا راهنمایی کامل دریافت نمایید.

۳. آیا امکان اخذ گواهی ISO 21001 برای مدارس وجود دارد؟

بله، این استاندارد برای مدارس، دانشگاه‌ها، مؤسسات عالی و همه نهادهای آموزشی رسمی قابل اجرا است و به بهبود فرایند یاددهی و یادگیری کمک شایانی می‌کند.

۴. چه مدت طول می‌کشد تا یک سازمان ISO 21001 بگیرد؟

زمان دریافت بسته به ابعاد سازمان و میزان آمادگی آن متفاوت است اما به‌طور معمول بین ۳ تا ۶ ماه زمان می‌برد.

۵. آیا ایزو ۲۱۰۰۱ برای آموزش مجازی نیز قابل استفاده است؟

بله، یکی از نقاط قوت ایزو ۲۱۰۰۱ قابلیت انطباق آن با شیوه‌های نوین آموزش مانند e-learning و آموزش از راه دور است.

دعوت به تعامل

آیا تجربه‌ای در زمینه اجرای ایزو در نهاد آموزش خود دارید؟ خوشحال می‌شویم نظرات و سوالات ارزشمندتان را در بخش دیدگاه‌ها با ما در میان بگذارید. همچنین اگر این مقاله برای شما مفید بود، آن را با همکاران و دوستانتان به اشتراک بگذارید. برای مطالعه سایر مقالات تخصصی در حوزه انواع استاندارد ایزو و مدیریت کیفیت آموزشی، به وب‌سایت ما در ISOHOME مراجعه کنید. شاید مقاله بعدی که به آن نیاز دارید، همین حالا در وب‌سایت ما انتظار شما را می‌کشد!

نویسنده: تیم تولید محتوای ISOHOME